Πέρασαν κιόλας 30 χρόνια από τον θάνατο της Μελίνας Μερκούρη: Ηθοποιός, παγκόσμια σταρ, μούσα, είδωλο, ακτιβίστρια και πολιτικός, η Μελίνα Μερκούρη υπήρξε ένας από τους μεγάλους σύγχρονους Ελληνικούς Μύθους. Από την διεκδίκηση των μαρμάρων του Παρθενώνα μέχρι τον θρίαμβο της στο Broadway θυμόμαστε μερικές εμβληματικές στιγμές από την μυθιστορηματική ζωή της.
Απαστράπτουσα στο φεστιβάλ των Καννών του 1955 για την παρουσίαση της “Στέλλας”
Με τον Κάρολο Κουν. Ο ιδρυτής του «Θεάτρου Τέχνης» της έδωσε τον πρώτο εμβληματικό της ρόλο στο θέατρο, την Μπλανς Ντιμπουά στο «Λεωφορείον ο Πόθος» του Τενεσί Ουίλιαμς το 1949, όταν η ηθοποιός είχε μόλις ενταχθεί στο θίασο του Εθνικού Θεάτρου υπό τη φτερούγα του Δημήτρη Ροντήρη, ο οποίος αρνείτο να την αφήσει να φύγει, μέχρι που εκείνη απείλησε να αυτοκτονήσει. Τελικά η παράσταση του Θεάτρου Τέχνης έγραψε ιστορία και η Μελίνα ως Μπλανς είχε τον πρώτο προσωπικό της θρίαμβο στο θέατρο. Για την παράσταση, είχε γράψει τη μουσική ο Μάνος Χατζιδάκις, μέσα σε αυτή και το «Χάρτινο το Φεγγαράκι» το οποίο τραγούδησε πρώτη επί σκηνής η Μελίνα Μερκούρη.
Η «Στέλλα» του Μιχάλη Κακογιάννη, έδωσε στην Μελίνα την ευκαιρία να ενσαρκώσει ιδανικά μια ασυμβίβαστη γυναίκα μπροστά από την εποχή της. Η πρώτη της ταινία άνοιξε διεθνείς ορίζοντες για την κινηματογραφική της καριέρα με την Ελληνίδα ηθοποιό να κλέβει την παράσταση στις Κάννες αλλά και να γνωρίζει εκεί τον Ζιλ Ντασέν. Θα γινόταν η μούσα του και η σύντροφός του μέχρι το τέλος της ζωής της.
Μητέρα και κόρη: Η Μελίνα λάτρευε την μητέρα της, Ειρήνη Λάππα. Απολάμβανε κάθε στιγμή μαζί της, ειδικά αφότου η διεθνής καριέρα της την κρατούσε όλο και πιο μακριά από την Ελλάδα. Οι γονείς της Μελίνας είχαν χωρίσει όταν εκείνη ήταν πολύ μικρή όπως είχε διηγηθεί σε συνέντευξη της στον Γιώργο Δουατζή το 1990: «Τον πατέρα μου δεν τον έβλεπα πάρα πολύ συχνά, αν και η μαμά ήταν αρκετά έξυπνη, ώστε να μην μου λέει κακά πράγματα. Μόνο που μου έλεγε, “όταν θα γίνεις μεγάλη θα εκδικηθείς τους άντρες, θα γίνεις ωραία και θα εκδικηθείς τους άντρες”. Αλλά εκτός από αυτά, είχε πολύ μεγάλη καλοσύνη».
Με την “Φαίδρα” του Ντασέν, η Μελίνα ταξίδεψε ξανά την Ελλάδα στον κόσμο το 1962. Ποτέ δεν ήταν ωραιότερη ή πιο κομψή στην μεγάλη οθόνη.
Η Μελίνα Μερκούρη συνάντησε τη βασίλισσα Ελισάβετ σε φιλανθρωπική εκδήλωση στον κινηματογράφο “Odeon’, στην πλατεία Leicester, στο Λονδίνο, το 1960, παρουσία διασημοτήτων, όπως o Yul Brynner, η Claudia Cardinale, o Pat Boone, ο Cliff Richards, ο Peter Sellers. Όταν ήρθε η σειρά της Μελίνας να χαιρετήσει την Ελισάβετ, η ηθοποιός υποκλίθηκε και έδωσε το χέρι της στη βασίλισσα, ενώ άστραφταν τα φλας των φωτογραφικών μηχανών. Την επόμενη ημέρα, ο βρετανικός τύπος μίλησε για σκάνδαλο. Τι είχε συμβεί; Η Μελίνα είχε κάνει το λάθος να χαιρετήσει τη βασίλισσα με το αριστερό χέρι και όχι με το δεξί, όπως ορίζει το πρωτόκολλο…
Στην Αγία Σοφία με τον Maximilian Schell, μπροστά στο ναό σύμβολο-της Ορθοδοξίας στα γυρίσματα της ταινίας “Topcapi” το 1963. Λέγεται πως όταν η Μελίνα είχε επισκεφθεί την Αγία Σοφία ως υπουργός πολιτισμού τη δεκαετία του 80, στο τέλος της επίσκεψης στο μνημείο, έβγαλε από την τσάντα της ένα κερί και το άναψε θέλοντας να θυμίσει την ιστορία του ναού…
Η Μελίνα- με chic mod γυαλιά ηλίου- και η Τζένη Καρέζη στο αεροδρόμιο του Ελληνικού στα μέσα της δεκαετίας του 60 άρτι αφιχθείσες από το Παρίσι. Τα δυο είδωλα γνωρίζονταν από την εποχή που είχαν συνεργαστεί στο θέατρο στην “Ωραία Ελένη” των Ρουσέν και Γκρέι, που ανέβηκε το 1954 με την Μελίνα στο ρόλο της Ωραίας Ελένης και συμπρωταγωνιστές της τον Παντελή Ζερβό και τον Βασίλη Διαμαντόπουλο. Αυτή ήταν και η πρώτη εμφάνιση στο σανίδι της νεαρής τότε Καρέζη που μόλις είχε τελειώσει τη σχολή του Εθνικού. Σε αυτό το έργο γεννήθηκε μια φιλία ανάμεσα στις δυο γυναίκες που κράτησε μέχρι το τέλος της ζωής τους.
H Γκρέτα Γκάρμπο μαζί με τη Μελίνα και τον αδελφό της Σπύρο και χωρίς τα περίφημα μαύρα γυαλιά της, στην Πλάκα της δεκαετίας του ’60.
«Είναι η υπέρτατη ομορφιά, η υπέρτατη καλλιτέχνις, η υπέρτατη μάγισσα, η μεγαλύτερη ηθοποιός στον κόσμο», έγραψε η Μερκούρη στην αυτοβιογραφία της για τη συνάντηση με το νεανικό είδωλό της, την Γκρέτα Γκάρμπο το καλοκαίρι του 1966. «Φορούσε μαύρα γυαλιά. Βρήκα κάπου το θάρρος να της ζητήσω να μ’ αφήσει να δω τα μάτια της. Έφερε τα χέρια της στα γυαλιά της και τα σήκωσε αργά και τα όμορφα μάτια μου χαμογέλασαν»». Η Γκάρμπο της εξομολογήθηκε, ότι έχει δει δύο φορές το «Ποτέ την Κυριακή».Λίγες μέρες αργότερα βρίσκονται ξανά στην Αθήνα όπου η Μελίνα την πηγαίνει στην Πλάκα. Εκεί ο φακός καταφέρνει να συλλάβει τη Γκάρμπο μαζί με τη Μελίνα και τον αδελφό της Σπύρο και χωρίς τα περίφημα μαύρα γυαλιά της. Τα δυο αδέλφια γελούν ενώ η Γκάρμπο έχει το ύφος του ελαφιού που έχει τυφλωθεί από τους προβολείς…
Στο εξώφυλλο του Αμερικανικού περιοδικού-θρύλου “Life”.
Η θεατρική μεταφορά του “Ποτέ την Κυριακή” στο Broadway ήταν ένας ακόμη Ελληνικός θρίαμβος. Το “Ilya Darling” έσπασε ταμεία και έδωσε την ευκαιρία στη Μελίνα να μιλά για τα όσα συνέβαιναν στην Ελλάδα μετά το τέλος κάθε παράστασης. Ήταν το ξεκίνημα του αντιδικτατορικού της αγώνα. Στο βίντεο η Μελίνα τραγουδά στα Ελληνικά τα «Παιδιά του Πειραιά» με όλο τον θίασο του έργου στην αμερικανική τηλεόραση στο περίφημο show του Ed Sullivan το 1967.
Όταν οι συνταγματάρχες της στέρησαν την Ελληνική ιθαγένεια εξ αιτίας της αντιδικτατορικής της δράσης, η απάντηση της Μελίνας ήρθε μέσω ενός τραγουδιού…
Ιούλιος 1972: Η Μελινα Μερκούρη ανάμεσα στον Ζυλ Ντασέν και τον Σπύρο Μερκούρη. Οι συνταγματάρχες είχαν αφαιρέσει την ελληνική ιθαγένεια από τη Μελίνα τιμωρώντας την έτσι για την αντιδικτατορική της δράση. Μόνο στο θάνατο της μητέρας της τον Ιούλιο του 1972 και μετα απο διεθνή πίεση, της είχε δοθεί ειδική άδεια 12 ωρών για να έρθει στην κηδεία της. Κάποιοι τη θυμούνται ακόμη αγέρωχη και μαυροντυμένη να προσπαθεί να πνίξει τα δάκρυά της…
What becomes a legend most: Η Blackglama επέλεγε για την καμπάνια προώθησης των πολυτελών γούνινων παλτό της μόνο τις μεγαλύτερες σταρ, ανάμεσα σε αυτές η Μάρλεντ Ντίντριχ, η Όντρεϊ Χέπμπορν, η Κατρίν Ντενέβ και η Μελίνα Μερκούρη που πόζαρε στον φακό του Richard Avedon για ένα από τα ωραιότερα πορτραίτα της.
Λίγο μετά την μεταπολίτευση η Μελίνα, άρτι αφιχθείσα από το Παρίσι συναντιέται με τον Μίνω Βολανάκη τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ και τη Δέσπω Διαμαντίδου. Με τους δύο πρώτους θα συνεργαστεί το 1976 για το φιλόδοξο ανέβασμα της «Μήδειας» που επρόκειτο να ήταν το ντεμπούτο της Μελίνας στην Επίδαυρο:«Δεν με θέλανε όμως στην Επίδαυρο και μας στήσανε μια έξυπνη δουλειά, ανακοίνωσε τελευταία στιγμή το Εθνικό θέατρο τη δική του «Μήδεια» και έτσι βέβαια δεν μπορούσαν να ανέβουν δύο Μήδειες στην Επίδαυρο…» θα διηγείτο η Μελίνα Μερκούρη. Η παράσταση με πρωταγωνίστρια τη Μελίνα έκανε μια περιοδεία σε όλη την Ελλάδα και τελικά η ηθοποιός έκανε τη μια και μοναδική της στην Επίδαυρο τέσσερα χρόνια αργότερα το 1980, ως Κλυταιμνήστρα στην «Ορέστεια».
«Η Όπερα της πεντάρας» του Μπέρτολτ Μπρεχτ έγινε το ιδανικό όχημα για την επιστροφή της Μελίνας στην ελληνική θεατρική σκηνή έπειτα από το τέλος της δικτατορίας και τον γυρισμό της από την Αμερική και το Παρίσι. Το έργο παρουσιάστηκε στο θέατρο «Κάππα» τη σεζόν 75-76 σε σκηνοθεσία Ζυλ Ντασσέν και μετάφραση Παύλου Μάτεσι με τους Μελίνα Μερκούρη και Νίκο Κούρκουλο στους πρωταγωνιστικούς ρόλους της Τζένη και του Μακχίθ. Οι δυο τους είχαν συνεργαστεί στο παρελθόν με τεράστια επιτυχία στο «Ίλια Ντάρλινγκ» στο Broadway το 1967. Εξίσου θριαμβευτικό ήταν όμως και το ανέβασμα της “Όπερας της Πεντάρας” που έγραψε θεατρική ιστορία.
H διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα έγινε ο αγώνας με τον οποίο ταυτίστηκε η Μελίνα Μερκούρη ως Υπουργός Πολιτισμού. Στο περιβόητο αυτό βίντεο “στριμώχνει” απολαυστικά τον Διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου.
Το περιοδικό GRACE κυκλοφορεί με «Το Βήμα της Κυριακής», στις 10 Μαρτίου, σε μια συλλεκτική έκδοση με δύο εξώφυλλα, αφιερωμένη στη Μελίνα Μερκούρη, με αφορμή τα 30 χρόνια από το θάνατο της εμβληματικής Ελληνίδας. Η «γυναίκα-φλόγα», όπως εύλογα είχε χαρακτηριστεί, έζησε μια ζωή γεμάτη όνειρα, ελπίδες αλλά και αγώνες για την τέχνη, τον πολιτισμό και το κοινωνικό σύνολο.
