Υπάρχουν άνθρωποι που νιώθουν ότι δεν είναι ποτέ αρκετά καλοί για τον σύντροφό τους, παρά το γεγονός και τις έμπρακτες αποδείξεις ότι στην πραγματικότητα αυτό δεν ισχύει. Αυτό οφείλεται στο “σύνδρομο του απατεώνα” ένα ψυχολογικό φαινόμενο που χαρακτηρίζεται από συναισθήματα ανεπάρκειας, παρά την προφανή επιτυχία που κάποιος μπορεί να έχει. Όσοι υποφέρουν από αυτό αδυνατούν να πιστέψουν ότι αξίζουν την επιτυχία (όσο σκληρά κι’ αν έχουν δουλέψει γι’ αυτή) και πιστεύουν ότι εξαπατούν τους άλλους. Φοβούνται, δε, ότι οι συνάνθρωποί τους θ’ ανακαλύψουν κάποια στιγμή την “απάτη“ του να φαίνονται περισσότερο ικανοί και επαρκείς απ’ ότι οι ίδιοι θεωρούν πως είναι. Παρόλο που συναντάμε αυτό το σύνδρομο πιο συχνά σε χώρους εργασίας (φαίνεται, μάλιστα, πως αφορά περισσότερο τις γυναίκες που επιτυγχάνουν υψηλές επαγγελματικές επιδόσεις) μπορεί να επηρεάσει κάποιον και πέρα από τα επαγγελματικά περιβάλλοντα.
Η επίδρασή του μπορεί να διεισδύσει και στην προσωπική ζωή επηρεάζοντας τον τρόπο που αντιλαμβάνεται κανείς τον εαυτό του μέσα στη σχέση. Είτε πρόκειται για μία ερωτική σχέση, για έναν οικογενειακό δεσμό, είτε για μια φιλία, το σύνδρομο του απατεώνα μπορεί να υπονομεύσει την αυτοπεποίθηση και να κάνει κάποιον να νιώθει ανάξιος για την ποιότητα της σχέσης που έχει. Η κατανόηση και η αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου, ωστόσο, μπορεί να βοηθήσει κάποιον να έχει πιο υγιείς σχέσεις και να ενδυναμώσει τη συναισθηματική του ευεξία.
Αναγνωρίζοντας το σύνδρομο του απατεώνα στις σχέσεις
Το σύνδρομο του απατεώνα στις σχέσεις εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους που συχνά πηγάζουν από έναν παράλογο φόβο ότι κάποιος μπορεί να εκτεθεί, ότι μπορεί ν’ αποκαλυφθεί το γεγονός ότι είναι ανάξιος αγάπης, σεβασμού και θαυμασμού.
Αν κανείς υπέφερε από αυτό το σύνδρομο, θα έπιανε τον εαυτό του να αμφιβάλλει για τα συναισθήματα του συντρόφου του, ν’ αναζητά συνεχώς επιβεβαίωση και να υποβαθμίζει τη δική του συνεισφορά στη σχέση. Αυτά τα συναισθήματα μπορούν να οδηγήσουν σε ανασφάλεια, αγχος ακόμη και δυσαρέσκεια ή μνησικακία, ορθώνοντας φραγμούς στην αυθεντική οικειότητα και σύνδεση.
Αν «ταυτίζεσαι» με πάνω από τρία από τα παρακάτω χαρακτηριστικά, είναι πιθανό να υποφέρεις από αυτό το σύνδρομο:
• Νιώθεις ότι δεν μπορείς να κάνεις το σύντροφό σου ευτυχισμένο
• Πιστεύεις ότι πρέπει να είσαι τέλεια αλλιώς ο σύντροφος θα σε εγκαταλείψει
• Φοβάσαι ότι δεν είσαι αρκετά καλή και ότι τελικά ο σύντροφός σου θα ανακαλύψει την “απάτη” σου
• Κάνεις πράγματα τα οποία δεν θέλεις να κάνεις γιατί ανησυχείς ότι ο σύντροφός σου θα σε αφήσει αν πεις όχι σε κάτι
• Νιώθεις ότι δεν αξίζεις την προσοχή και την τρυφερότητα του συντρόφου σου
• Ανησυχείς πάντα ότι θα απογοητεύσεις στο σύντροφό σου
• Δυσκολεύεσαι πάρα πολύ να δεχτείς κριτική
Κατανοώντας τις αιτίες που προκαλούν το σύνδρομο του απατεώνα
Όπως και σε άλλους τομείς της ζωής, το σύνδρομο του απατεώνα στις σχέσεις συχνά πηγάζει από βαθιά ριζωμένες, εδραιωμένες ανασφάλειες και μη ρεαλιστικές προσδοκίες. Παλαιότερες εμπειρίες απόρριψης, συγκρίσεις με άλλους ή κοινωνικές πιέσεις για να συμμορφωθεί κανείς με συγκεκριμένα πρότυπα μπορούν να επιδεινώσουν αυτά τα συναισθήματα.
Επιπλέον, οι εσωτερικευμένες αρνητικές πεποιθήσεις σχετικά με την αξία μας ή ο φόβος της ευαλωτότητας μπορούν να πυροδοτήσουν αυτό το σύνδρομο, ανοίγοντας τον κύκλο της αμφιβολίας και της αρνητικότητας.
Πώς να καταπολεμήσεις το σύνδρομο του απατεώνα στη σχέση σου
1. Ανοιχτή επικοινωνία: Η ειλικρίνεια και η διαφάνεια στην επικοινωνία είναι πολύ σημαντική για μία υγιή σχέση. Έκφρασε τους φόβους σου και τις ανασφάλειές σου στον σύντροφό σου μέσα σε ένα ασφαλές, μη επικριτικό πλαίσο. Το να μοιράζεσαι τις ευαλωτότητες και τις ευαισθησίες σου μπορεί να προάγει την κατανόηση και να δυναμώσει το δεσμό ανάμεσά σας.
2. Αντιμετωπίζοντας τον (αρνητικό) εσωτερικό διάλογο: Καταπολέμησε εκείνη την εσωτερική φωνή που δίνει τροφή στο σύνδρομο του απατεώνα εξασκώντας την αυτοσυμπόνια και κάνοντας θετικές δηλώσεις. Υπενθύμιζε στον εαυτό σου τα δυνατά σου σημεία, τα επιτεύγματα σου και την αξία που προσφέρεις εσύ στη σχέση.
3. Θέσε ρεαλιστικές προσδοκίες: Απελευθέρωσε τον εαυτό σου από την πίεση της τελειομανίας θέτοντας ρεαλιστικές προσδοκίες για τον εαυτό σου και για τις σχέσεις σου. Αποδέξου ότι οι ατέλειες είναι μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας και ότι, πολύ συχνά, η ανάπτυξη προκύπτει από προκλήσεις και αποτυχίες. Ούτε εσύ, ούτε ο συντροφός σου είστε τέλειοι και δεν χρειάζεται να προσποιείστε το αντίθετο.
4. Προσπάθησε να διαπρέψεις σε άλλους τομείς της ζωής σου: Αντί να διοχετεύεις όλη σου την τελειομανία στη σχέση σου, διαμοίρασε την σε διαφορετικούς τομείς στη ζωή σου. Μπορείς να στοχεύσεις στο να είσαι μια τέλεια φίλη, φοιτήτρια, συνάδελφος ή αθλήτρια κ.λ.π. Αν κάθε τομέας της ζωής σου λάβει έστω ένα μικρό ποσοστό ενέργειας από αυτό που δίνεις στη σχέση σου, το βάρος αυτό θα εξισορροπηθεί καθώς θα διοχετευχθεί σε όλους τους τομείς στη ζωή σου.
*Πηγή φωτογραφιών: pexels.com
