Sleepmaxxing: Γιατί το Tiktok έχει εμμονή με τη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου

Από την αρχή της πανδημίας μέχρι και σήμερα, μια νέα εποχή φαίνεται να έχει ανατείλει στα social media - μία εποχή που επικεντρώνεται στην αυτοβελτίωση και στην επίτευξη μιας πιο καλής, υγιούς και ποιοτικής ζωής. Κάπως έτσι μάθαμε να ακολουθούμε skincare routines με 12 βήματα, να κάνουμε γιόγκα, πιλάτες και διαλογισμό, να φτιάχνουμε moodboards για τους στόχους του μήνα και να πίνουμε πράσινους χυμούς για την καλύτερη λειτουργία του εντέρου. Αν βρίσκεστε κι εσείς σε αυτήν τη γωνιά του Tiktok και του Instagram, θα έχετε προσέξει μια νέα ιντερνετική τάση, ένα παρακλάδι της αυτοβελτίωσης, η οποία αποσκοπεί στο να βελτιώσει τον ύπνο σας: το “Sleepmaxxing”. 

Πριν λίγα χρόνια μπήκε δυναμικά στη ζωή όλων το ASMR, δηλαδή βίντεο με διάφορους ήχους που στόχο έχουν να σας χαλαρώσουν και να γιατρέψουν τις αϋπνίες σας. Άλλοι πάλι προτιμούν να κοιμούνται με ήχους της φύσης, απαλή μουσική ή white noise. Σήμερα, ωστόσο, οι τεχνικές βελτίωσης ύπνου που βρίσκει κανείς στο ίντερνετ, είναι όλο και πιο περίπλοκες. Έτσι, υπάρχουν βίντεο που υπόσχονται να σας δείξουν πώς να «χακάρετε» τον οργανισμό σας (biohacking) για να βελτιώσετε τον ύπνο σας κατά 34% ή viral συνταγές για «sleepy girl mocktails», δηλαδή mocktail με βότανα και ηρεμιστικά που θα σας κάνουν να κοιμηθείτε σαν πουλάκι. 

«Πετάξτε τα χάπια μελατονίνης, το μυστικό του τέλειου ύπνου είναι οι κάψουλες μαγνησίου» μας λένε τη μία μέρα. «Ξεχάστε τις μάσκες ύπνου, τυλίξτε το αγαπημένο σας φούτερ γύρω από το κεφάλι σας για να κοιμηθείτε κατευθείαν» μας λένε την επόμενη. Αν, ωστόσο, μία μέθοδος βρίσκεται στην κορυφή του sleepmaxxing αυτό είναι το mouth taping, μια πρακτική κατά την οποία κλείνετε το στόμα σας με κολλητική ταινία πριν πέσετε για ύπνο. Οι φαν αυτής της τεχνικής λένε πως με αυτόν τον τρόπο κατάφεραν να βελτιώσουν την αναπνοή τους, να αντιμετωπίσουν το ροχαλητό, ακόμη και να εξαφανίσουν το προγούλι τους.  

Και φυσικά, όπως κάθε φορά που αναδύεται μια νέα τάση στο ίντερνετ, οι εταιρείες βρήκαν τρόπους να κεφαλαιοποιήσουν το sleepmaxxing, «σπρώχνοντας» στις αρχικές μας ευφάνταστα προϊόντα και gadgets, που πρέπει να αγοράσουμε αν θέλουμε να επιτύχουμε τον καλύτερο ύπνο της ζωής μας. Από κουβέρτες και μάσκες ύπνου με βαρύτητα (weighted), αρωματικά σπρέι για τα μαξιλάρια μας και καραμέλες CBD, μέχρι εφαρμογές παρακολούθησης ύπνου και Oura rings, δαχτυλίδια που δεν υπολογίζουν απλώς τις συνολικές ώρες που κοιμηθήκατε αλλά και την ποιότητα του ύπνου σας. 

Οι content creators στο Tiktok μάς λένε πως ο χρυσός κανόνας του 8ωρου ύπνου, έχει παλιώσει πλέον. Τώρα, σημασία έχει ο βαθύς ύπνος (slow wave / deep sleep). Κι ο μόνος τρόπος να βεβαιωθούμε ότι κοιμηθήκαμε βαθιά, όπως λένε, είναι να κατεβάσουμε μια εφαρμογή ύπνου, όπως το Whoop. Οι εφαρμογές αυτές υποστηρίζουν ότι μπορούν να υπολογίσουν σε ποιο από τα τέσσερα στάδια του ύπνου βρισκόμαστε: α) εισαγωγή στον ύπνο, β) έναρξη του ύπνου, γ) ύπνος των βραδέων κυμάτων και δ) ύπνος REM. Το τελευταίο στάδιο είναι η ώρα που βλέπουμε όνειρα. Κατά τη διάρκεια του ύπνου REM ο εγκέφαλος είναι πολύ δραστήριος εν αντιθέσει με τους μύες του σώματος που  έχουν παραλύσει, με εξαίρεση την καρδιά, τους πνεύμονες και τους μύες που κινούν τους οφθαλμούς.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με μια τελευταία έρευνα, η τεχνολογία παρακολούθησης ύπνου μπορεί να παρέχει ανακριβή δεδομένα και να οδηγήσει τους ανθρώπους στην ορθοϋπνία, μία πάθηση κατά την οποία το άτομο αποκτά εμμονή με τη βελτιστοποίηση του ύπνου του (ναι, υπάρχει ιατρικός όρος για αυτό). Σύμφωνα με το Sleep Foundation, δεν υπάρχουν ακριβείς οδηγίες για την ποσότητα ποιοτικού ύπνου που χρειαζόμαστε καθημερινά. Άλλωστε, ο εγκέφαλος έχει τη δυνατότητα να «αυτορυθμίζεται», περνώντας από τα τέσσερα στάδια του ύπνου, 4-6 φορές κάθε βράδυ.

Παρόλα αυτά, πολλά άτομα χαίρονται να ανακαλύπτουν και να μοιράζονται μυστικά για καλύτερο ύπνο, αφού αυτό τους δίνει μια αίσθηση ελέγχου πάνω στο σώμα τους. Πέραν των μεθόδων που αναφέρθηκαν παραπάνω, υπάρχουν πολλά άλλα τιπς που έγιναν viral τον τελευταίο καιρό: τσάι βαλεριάνας, ύπνος με το παιδικό κουβερτάκι σας, μελισσόχορτο μία ώρα πριν τον ύπνο, καθόλου ηλεκτρικές συσκευές δύο ώρες πριν ξαπλώσετε, καθοδηγούμενος διαλογισμός και ασκήσεις αναπνοής. 

Πολλή προσπάθεια για μια τόσο βασική βιολογική ανάγκη, δε νομίζετε; Ολόκληρη η βιομηχανία ευεξίας βασίζεται στην ιδέα ότι πρέπει να παρακολουθούμε και να βελτιώνουμε συνεχώς κάθε στοιχείο της ζωής μας. Όπως όλα τα πράγματα στον ύστερο καπιταλισμό, ο ύπνος μας γίνεται άλλο ένα πρότζεκτ, το οποίο καλούμαστε να μανατζάρουμε για να πάρουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα. 

Βέβαια, το sleepmaxxing, σε σχέση με όλες τις κυρίαρχες διαδικτυακές τάσεις, ίσως να μην είναι τόσο κακό. Σίγουρα, δείχνει κάτι πολύ ουσιώδες για το ιστορικό σημείο στο οποίο βρισκόμαστε ως κοινωνία. «Τα τελευταία δέκα χρόνια, έχουμε απομακρυνθεί από την πολιτισμική μας τάση να υπονομεύουμε τη σημασία του ύπνου», λέει η κλινική ψυχολόγος Wendy Troxel. Από εκεί που σλόγκαν όπως το «sleep is for the weak» ήταν στη μόδα κι ο κόσμος καυχιόταν που δεν έκλεινε μάτι προκειμένου να δουλέψει ή να μελετήσει μέχρι αργά, πλέον οι προτεραιότητες αλλάζουν. Δε χρειάζεται πια να φοράμε την αϋπνία μας παράσημο, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τις ανάγκες μας. Πλέον, στοχεύουμε περισσότερο στην ευεξία, την ψυχική ισορροπία και την καλύτερη ποιότητα ζωής. 

Βέβαια, η Wendy Troxel τονίζει πως ο ύπνος έχει κι ένα ταξικό στοιχείο, το οποίο δεν θα πρέπει να αγνοούμε. Την ίδια στιγμή που celebrities καυχιούνται ότι κοιμούνται 14 ώρες σερί, ο μέσος άνθρωπος κοιμάται λιγότερο από 7 ώρες κάθε βράδυ. Έτσι, ο καλός ύπνος γίνεται προνόμιο και πολυτέλεια για τους λίγους, φέρνοντας στο φως της σημασία της «ισότητας στον ύπνο», όπως υποστηρίζει η Troxel. Ας μην προσθέσουμε σε όλα αυτά και το αχρείαστο micro-management του ύπνου μας. Δεν είναι ανάγκη να αναρωτιόμαστε αν και αυτό το κάνουμε λάθος!