Ο διάλογος «- Τι να φορέσω; – Το βρακί σου ανάποδα» ήταν συχνός μεταξύ των boomers και των μελών της Generation X, ως ένα μάντρα λαϊκής σοφίας, που ξόρκιζε το κακό μάτι και όριζε την καλοδεχούμενη τεμπελιά. Σήμερα, οι μόδιστροι και οι μεγάλοι οίκοι αποφάσισαν να εφαρμόσουν αυτό το παλιό, φολκλόρ σλόγκαν καθιερώνοντας, μάλιστα, μία από τις κυρίαρχες τάσεις για την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2023 αλλά και του 2024.

Σλιπ πλεκτά ή διακοσμημένα με έξτρα πλουμίδια (πούλιες, χάντρες κ.λπ) φορεμένα αντί για φούστα ή παντελόνι πάνω από καλσόν, κάτω από κάποιο πουλόβερ, συνδυασμένα με ψηλοτάκουνα.

Όπου κι αν κοιτούσαμε στις πασαρέλες φέτος, συναντούσαμε κάποια εκδοχή του lingerie-as-fashion. Οι σύγχρονες ηρωίδες μυστηρίου στην Prada φορούσαν μικρά νυχτικά babydoll που έμοιαζαν σαν να ήταν βγαλμένα κατευθείαν από τη δεκαετία του 1960. Τα λυγερά, μεταξωτά σλιπ του οίκου Burberry ήταν περίτεχνα διακοσμημένα. Η Donatella Versace ανακατασκεύασε τα Kinderwhore vamps με εσώρουχα σε στυλ Κόρτνεϊ Λαβ και κάλτσες μέχρι το μπούτι. Ακόμα και η Tory Burch, η οποία συνήθως αποφεύγει το μπουντουάρ, δοκίμασε την ιδέα με τα πιο καθαρά πουκάμισα που αποκάλυπταν το περίγραμμα των σουτιέν.

Αυτή η τάση κουβαλάει ένα περίπλοκο παρελθόν, που πάει πολύ πιο μακριά στην ιστορία της μόδας ακόμη από τις χαμηλοκάβαλες μικρο-μίνι φούστες της Miu Miu. Η εστίαση της μόδας στο σώμα εξελίσσεται διαρκώς – και τα εσώρουχα ως εξώρουχα είναι απλώς η πιο πρόσφατη εκδήλωσή της. Μετά από χρόνια τάσεων bodycon -με οίκους όπως οι KNWLS, Ottolinger και Mugler να πιέζουν τα όρια των στενών σιλουετών- και φρέσκες εκδοχές για «γυμνά φορέματα», το λογικό επόμενο βήμα φαίνεται να είναι το ορατό εσώρουχο.

Λογικό; Ερωτηματικό

«Η έννοια του εσωρούχου ως εξωτερικού ενδύματος συνδέεται συνήθως με τη δεκαετία του 1980, αλλά η εμφάνιση των εσωρούχων έχει από καιρό χρησιμεύσει ως έμπνευση για τη μόδα», σύμφωνα με την έκθεση του Museum at FIT: A History of Lingerie (Μια ιστορία των εσωρούχων), του 2014. Η έκθεση παρουσίασε, μεταξύ άλλων παραδειγμάτων, ένα βραδινό φόρεμα της δεκαετίας του 1950 της Claire McCardell, το οποίο έμοιαζε με νάιλον νυχτικό της μάρκας εσωρούχων Iris.

Ακόμη και πριν από τα μέσα του αιώνα, υπήρχαν ρούχα που έμοιαζαν με εσώρουχα. Πάρτε, για παράδειγμα, το codpiece, το οποίο δημιουργήθηκε το 1463 στην Αγγλία – όταν το κοινοβούλιο του Εδουάρδου Δ’ κατέστησε υποχρεωτικό για τους άνδρες να φορούν ένα κάλυμμα καβάλου πάνω από τα ρούχα, στο σημείο των γεννητικών τους οργάνων. Στα τέλη της δεκαετίας του 1400 δημιουργήθηκαν οι κορσέδες, αν και φοριόντουσαν αυστηρά (και δένονταν με κορδόνια) κάτω από τα ρούχα. Ίσως το πιο διάσημο παράδειγμα εσωρούχων ως εξωτερικών ενδυμάτων στην ιστορία της τέχνης είναι το πορτραίτο της Μαρίας Αντουανέτας που φιλοτέχνησε ο Vigée Le Brun, το 1783, φορώντας ένα top από μουσελίνα – μια σοκαριστική κίνηση για την εποχή εκείνη.

Ο κορσές, ο οποίος επανερμηνεύτηκε ως ένα τολμηρό κομμάτι που φοριέται μόνο του, από τη Vivienne Westwood τη δεκαετία του 1970 – και τη δεκαετία του 1980, ως γλυπτά/ρούχα από τους Issey Miyake, Thierry Mugler και Mr. Pearl.

Μέχρι τη δεκαετία του 1920, τα σκανδαλώδη φορέματα των flapper έμοιαζαν κομπινεζόν βουτηγμένα στην κομψή αλητεία.

Η στιγμή που άλλαξε τα πάντα

Βέβαια, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν φορούσαν πραγματικά εσώρουχα δημοσίως μέχρι που συνέβη μια κομβική, πολιτιστική στιγμή. «Στα μέσα του 20ού αιώνα η χρήση εσωρούχων ως εξωτερικών ενδυμάτων έγινε κανονιστική», λέει η ιστορικός μόδας Einav Rabinovitch-Fox. Ένα απροσδόκητο παράδειγμα: Το μπλουζάκι (T-Shirt), το οποίο έγινε βασικό στοιχείο της ντουλάπας τη δεκαετία του 1950. «Συνήθιζε να φοριέται ως εσώρουχο κάτω από ένα πουκάμισο, αλλά ο Μάρλον Μπράντο, ο Τζέιμς Ντιν και άλλοι ηθοποιοί του Χόλιγουντ το έκαναν μέρος της νεανικής επανάστασης» προσθέτει η Rabinovitch-Fox. «Σε αυτή τη μετατόπιση από εσώρουχο σε εξώρουχο, το t-shirt μετακινήθηκε επίσης από ανδρικό σε unisex. Αυτό είναι σημαντικό, καθώς τα εσώρουχα είναι συχνά πολύ έμφυλα, οπότε κάνοντάς τα ορατά, μπορείτε επίσης να αλλάξετε τη συσχέτισή τους με το φύλο».

Τη δεκαετία του 1990, τα όρια των εσωρούχων ως εξωτερικών ενδυμάτων διευρύνθηκαν ακόμη περισσότερο. Το εμβληματικό κωνικό σουτιέν της Madonna, σχεδιασμένο από τον Jean Paul Gaultier και φορεμένο κατά τη διάρκεια της περιοδείας της Blond Ambition, αποτέλεσε μια πολιτιστική επαναφορά. Οι «ουρές φάλαινας» (whale tails) γεννήθηκαν μέσα από τη δεκαετία του 1990, καθώς τόσο ο Jean Paul Gaultier όσο και ο Tom Ford, στην ανοιξιάτικη πασαρέλα του Gucci την άνοιξη του 1997, αποκάλυψαν τα στρινγκ μέσα από μεγάλα και βαθιά εξώπλατα ανοίγματα.

Η τάση χαρακτήρισε τη δεκαετία του 2000 χαρίζοντας υπέροχα flashes σε γραφεία, μέσα μαζικής μεταφοράς ή στον δρόμο. Περίπου την ίδια εποχή, τα εσώρουχα boxer ξεπρόβαλλαν πάνω από τα φαρδιά, άκομψα τζιν – μια τάση που πολλοί θεωρούν ότι ξεκίνησε από το σύστημα των φυλακών, όπου οι ζώνες απαγορεύονται.

Γιατί τώρα, όμως;

Γιατί η μόδα φλερτάρει με τις αποκαλυπτικές σιλουέτες αυτή τη στιγμή; Οι ιστορικοί πιστεύουν ότι η τάση αυτή μπορεί στην πραγματικότητα να συνδέεται με τον κόσμο μετά την πανδημία. «Παρόμοια πράγματα συνέβησαν τη δεκαετία του 1920, μετά την πανδημία γρίπης του 1918, όταν τα ρούχα έγιναν ελαφριά και χαλαρά, σχεδόν θέλοντας να απορρίψουν τις βαριές μόδες που μπορεί να είναι επικίνδυνες για την υγεία και να δυσκολεύουν την αναπνοή», εξηγεί η Rabinovitch-Fox.

Μια εντελώς νέα εμμονή με τα εσώρουχα ως εξωτερικά ενδύματα διαμορφώνεται επίσης από τη μαξιμαλιστική γενιά του TikTok, η οποία συχνά εφαρμόζει το layering με εκκεντρικούς τρόπους. Πάρτε, για παράδειγμα, τη Sara Camposarcone, η οποία φοράει σουτιέν σε σχήμα μπιφτεκιού με γραβάτες και φαρδιά σορτσάκια, καθώς και εσώρουχα φορεμένα πάνω από φορέματα με αερογράφο για μια βόλτα στο τοπικό της καφέ. Τα βίντεό της συγκεντρώνουν εκατομμύρια προβολές.

Μήπως είναι μια μη φορέσιμη τάση;

Παρόλα αυτά, το εσώρουχο ως εξώρουχο μπορεί ακόμα να αντιπροσωπεύει σε μεγάλο βαθμό την εμπορευματοποίηση και την αντικειμενοποίηση της γυναικείας μορφής. «Πηγαίνει πίσω στα πρότυπα σώματος της δεκαετίας του ’80, τα οποία είναι υπερβολικά λεπτά και μη ρεαλιστικά, σχολιάζει η στιλίστρια Shea Daspin στο W Magazine. «Η εμμονή των μέσων ενημέρωσης με το σώμα είναι ανησυχητική, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για καμπύλες ή την έλλειψή τους».

Κι ενώ τα «κοσμικά σλιπ» δίνουν και παίρνουν, τα Bloomers (οι βράκες), που ήταν κάποτε ένα εσώρουχο που αντιπροσώπευε την ενδυματολογική απελευθέρωση στα μέσα της δεκαετίας του 1800 και συνδέονται με την Αμερικανίδα συντάκτρια εφημερίδων και σουφραζέτα Amelia Bloomer φοριούνται, με μανία, ως παντελόνια σε όλο το TikTok και μάλιστα επανερμηνεύονται από μερικούς από τους πιο πρωτοποριακούς σχεδιαστές της μόδας, όπως ο Noir Kei Ninomiya.

Τελικά;

Το εμφανές σλιπ το τόλμησαν οι αδερφές Jenner στα βουλεβάρτα της Νέας Υόρκης και παραδοσιακά ο Σούπερμαν. Στην Ελλάδα, πέρα από κάποιες εμφανίσεις στις πίστες -όπου εκεί δεν μετράει ως τρεντ αλλά ως παραδοσιακή φορεσιά-, το είδαμε ελάχιστα. Μένει να δούμε τι θα συμβεί στους δρόμους της πόλης και στα αθηναϊκά, μεταμεσονύκτια κλαμπ, εκεί όπου η ανάγκη για φρέσκες μορφές έκφρασης είναι ζωτικής σημασίας.