Πριν ακόμα και από την επίσημη κυκλοφορία -με την αυγή του νέου έτους- της ταινίας του Γιώργου Λάνθιμου, με τίτλο Poor Things, ξέραμε -ή τουλάχιστον φανταζόμασταν- τι περίπου θα βλέπαμε. Λίγο-πολύ οι περισσότεροι ξέρουμε πώς είναι να μπαίνεις -έστω και για λίγο, δειλά δειλά- στο κάπως (εσκεμμένα) άβολο, απρόκλητα ωμό και εκ πρώτης αφιλόξενο σύμπαν που δημιουργεί συνήθως για τις ταινίες του ο γνωστός Έλληνας σκηνοθέτης. Ξέρεις ότι περνώντας το «κατώφλι» του, είναι η ψυχρή και απογυμνωμένη αλήθεια της ανθρώπινης φύσης που θα σε χτυπήσει αλύπητα και από πολλές μεριές σαν λαίλαπα.
Poor Things/IMDB
Είχαμε ακόμη πάρει από νωρίς μια γεύση -μήνες πριν με την παρουσίαση των posters της ταινίας- για την αισθητική, τα σκηνικά στα οποία τοποθέτησε τους ήρωες του και τα κοστούμια, στοιχεία που φώτισαν, έδωσαν μορφή και χρώμα σε αυτή την νέα, ανεξερεύνητη μεριά του ίδιου σύμπαντος. Ένα σύμπαν που αυτή την φορά χτίστηκε για να φιλοξενήσει την ιστορία ενός πολύ ξεχωριστού δημιουργήματος του (μέσα από την χειρουργική ικανότητα του «Γκοντ»), της Bella Baxter, ενός ανθρώπινου πειράματος, ενός παιδιού στο σώμα μιας ενήλικης γυναίκας που έρχεται αντιμέτωπο με τον ακατανόητο στα μάτια του καθωσπρεπισμό της κοινωνίας και παρακολουθούμε να περνά από την παιδική αφέλεια σε μια σεξουαλικά και πολιτικά απελευθερωμένη ηρωίδα.
Poor Things/IMDB
Το ίδιο και τα εντυπωσιακά κοστούμια, τα οποία είναι ένα μόλις από τα κομμάτια του παζλ που συνθέτουν ένα αριστούργημα.
Η costume designer Holly Waddington είχε μεγάλο περιθώριο για να οραματιστεί τα κοστούμια της ταινίας Poor Things (που κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας και τώρα διεκδικεί το Όσκαρ). «Η μόνη οδηγία στην πραγματικότητα ήταν ότι δεν ήθελε να μοιάζει φανερά με δράμα εποχής» – το σενάριο διαδραματίζεται στη δεκαετία του 1880 – «και δεν ήθελε να μοιάζει φανερά με ταινία επιστημονικής φαντασίας», δήλωσε η Waddington στους New York Times.
Στην πραγματικότητα τα κοστούμια (και) εδώ, δεν είχαν μόνο να ντύσουν την πρωταγωνίστρια αλλά και να «γδύσουν» από πάνω της (και από πάνω μας) αιώνες κατεστημένων πατριαρχικών προτύπων και αντιλήψεων.
Photo by Yorgos Lanthimos/IMDB
Ο Έλληνας σκηνοθέτης Λάνθιμος, γνωστός για το σουρεαλιστικό του όραμα, έδωσε στην Waddington μόνο μία εικόνα ως reference: την προσέγγιση ενός νεαρού σχεδιαστή για τα «φουσκωτά παντελόνια». Η ίδια συνεργάστηκε με τα άλλα τμήματα, όπως το σχέδιο παραγωγής και τα μαλλιά και το μακιγιάζ, για να ολοκληρώσει την εμφάνιση της Bella Baxter, της οποίας η ζωή αλλάζει κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού σε πόλεις όπως η Λισαβόνα.
Πολλά ήταν τα δεδομένα που τέθηκαν επί τάπητος όταν η Waddington έμαθε ότι η Bella θα είχε μακριά, κατάμαυρα μαλλιά- ένας πίνακας του Egon Schiele ήταν η έμπνευση του Λάνθιμου γι’ αυτό, είπε, και ενημέρωσε τη χρωματική της παλέτα. Ένα άλλο πράγμα που πρέπει να σκεφτεί κανείς, σε μια ταινία με πολλές σκηνές σεξ: Πώς βγαίνουν τα ρούχα. «”Είχα πολλές ελαφρώς αμήχανες συζητήσεις με τον Γιώργο γι’ αυτό”, είπε. Με ρωτούσε, “πώς κάνει σεξ με αυτά;” Μάλλον ήμουν λίγο αμήχανη. Αλλά εκείνος όχι, καθόλου».
Photo by Yorgos Lanthimos/IMDB
Η Waddington γνώριζε καλά τη βικτοριανή εποχή- πέρασε χρόνια δουλεύοντας σε έναν οίκο ενδυματολογίας, ειδικευόμενη στην αρχειακή γυναικεία μόδα. Αλλά για την ταινία αυτή, έκοψε τους κορσέδες – μια τρομακτική προοπτική στην αρχή, όπως είπε, επειδή οι κορσέδες δίνουν στα ρούχα της εποχής το σχήμα τους – και ανακάτεψε εποχές και υλικά. Από νωρίς, η κυρία Prim, η ιατρική βοηθός που έγινε νταντά, επιλέγει την γκαρνταρόμπα της Bella- στη συνέχεια βρίσκει το δικό της στιλ. «Τα ρούχα έπρεπε να αλλάζουν παράλληλα με εκείνη», δήλωσε η Waddington.
Aυτά τα είναι τα 5 σημεία που χαρακτηρίζουν τα κοστούμια της ταινίας:
Αναφορές στα βρεφικά/παιδικά ρούχα αλλά και τα γυναικεία γεννητικά όργανα
Στο ξεκίνημα της ταινίας, η Bella βρίσκεται στα πρώτα στάδια της ανάπτυξής της – ένα βρέφος σε γυναικείο σώμα, το οποίο αναθρέφεται από την υπηρέτρια και τον κηδεμόνα της. Η βασική ιδέα εδώ ήταν ότι όπως όλα τα παιδιά, όταν τα ντύνεις, πολύ γρήγορα γδύνονται. Έτσι, στα πρώτα της αυτά σύνολα βλέπουμε πάντα κάτι να λείπει. Είναι πιο ντυμένη από πάνω – φοράει επιβλητικές μπλούζες με ογκώδη μανίκια, αλλά με ένα εσώρουχο και γυμνά πόδια από κάτω. Τα υφάσματα και οι λεπτομέρειες είναι εντελώς παιδικά: Καπιτονέ, βολάν, seersucker. Υπάρχουν επίσης πολλές αναφορές στα γυναικεία γεννητικά όργανα – υπάρχει μια μπλούζα που η ομάδα βάφτισε μπλούζα του κόλπου, μια άλλη μπλούζα της κλειτορίδας, καθώς όλες έχουν αυτά τα ανοίγματα στη μέση και μετά πολλές πιέτες.
Τα βικτοριανά ενδύματα επαναπροσδιορίζονται με παιχνιδιάρικο τρόπο
Τα κοστούμια της ταινίας είναι μοντέρνα, αλλά όλα προέρχονται από ιστορικές πηγές – όλα τα μπούστα, για παράδειγμα, βασίζονται σε βικτοριανά μοτίβα. Αλλά η Waddington δεν περιορίστηκε στην κατά γράμμα χρήση των υλικών ή τον τρόπο με τον οποίο φορούνταν τότε τα ενδύματα. Ήταν ήδη εκείνη που μέσα από τις ενδυματολογικές της επιλογές απελευθέρωσε την Bella από το επιβεβλημένο κοινωνικό στερεότυπο.
Ένα απολαυστικό mix & match στιλ και εποχών
Όταν η Bella ξεκινάει το Grand Tour και αρχίζει να ντύνεται μόνη της για πρώτη φορά στη ζωή της, το στιλ της παίρνει αναπάντεχη τροπή. Φτάνοντας στην Λισαβόνα είναι συνεπαρμένη. Γνωρίζει τον κόσμο και την ίδια την ζωή, ακολουθώντας τον εραστή της Duncan και ανακαλύπτοντας μαζί του το σεξ. Με όλα αυτά, το τελευταίο που τη νοιάζει είναι πώς θα ντυθεί. Η καμαριέρα της, η κυρία Prim, δεν είναι εκεί άλλωστε για να της το πει, οπότε δεν της περνάει από το μυαλό να φορέσει τη φούστα της. Έτσι, φοράει απλώς αυτά τα εσώρουχα σε στιλ δεκαετίας του ’30 και ένα ζευγάρι μπότες, ελαφρώς αστείες, που ήταν εμπνευσμένες από τον Courrèges του ’60.
Photo by Yorgos Lanthimos/IMDB
Το «condom coat» και η απουσία του κορσέ
Για τις σκηνές του οίκου ανοχής στο Παρίσι, η ενδυματολόγος ήθελε να δουλέψει με μια παλέτα που να μην θυμίζει καθόλου οίκο ανοχής. Ήθελε να αποφύγει το μαύρο και το κόκκινο, και δεν ήθελε μαύρα εσώρουχα, αλλά χρώματα σε τόνους δέρματος. Καμία από τις γυναίκες στο σπίτι δεν φορούσε κορσέ, ένα σύμβολο της πατριαρχικής καταπίεσης. Η Bella φτάνοντας στο Παρίσι, φορά μια κάπα από λάτεξ σε κιτρινωπή απόχρωση. Ουσιαστικά φοράει ένα τεράστιο προφυλακτικό που σηματοδοτεί την αρχή της εποχής της στον οίκο ανοχής
Η dark academia φάση
Κατά τη διάρκεια της παραμονής της στον οίκο ανοχής, η Bella συνεχίζει τις σπουδές της στη φιλοσοφία και παρευρίσκεται σε σοσιαλιστικές συναντήσεις φορώντας μακρύ σκούρο παλτό και μπότες – μια εμφάνιση μακριά από την πληθωρικότητα των προηγούμενων looks της. Πρόκειται να γίνει γιατρός, οπότε ουσιαστικά επιλέγει μια «στολή». Αυτή και η φίλη της, η Toinette, φορούν σοφιστικέ και oversized jackets που ήταν πολύ δημοφιλή στη Γαλλία εκείνη την εποχή. Φυσικά η Bella το φορά μόνο με τις βικτοριανές μπότες της από κάτω, παραλείποντας για ακόμα μία φορά τη φούστα.
Article cover photo by Atsushi Nishijima/Atsushi Nishijima – © -/IMDB
