Και όμως θα επικαλεστώ μια μεγάλη όσο και απλή αλήθεια ή ρητορική ερώτηση που έδωσε εν είδει απάντησης στις γεμάτες ηλικιακό ρατσισμό ερωτήσεις των δημοσιογραφίσκων που της την έπεσαν, η Άννα Βίσση μετά το τέλος της εντυπωσιακής συναυλίας της στο Καλλιμάρμαρο:
«Ο πραγματικός καλλιτέχνης δεν έχει ηλικία. Κανείς δεν έχει ηλικία. Δηλαδή αν φτάσεις 60, περιμένεις να πεθάνεις;».
Έτσι φαίνεται. Μετά τα 60 πρέπει να κάτσεις σπίτι σου ακόμα και αν δεν έχει βγει ακόμα η σύνταξή σου. Ακόμα και αν δε θες να βγει η σύνταξή σου. Πρέπει να κλειστείς μόνος σου μέσα στο σπίτι για να μην σε απομονώσουν οι άλλοι. Δεν συγχωρούμε εύκολα στους μεγάλους σε ηλικία ανθρώπους να βρίσκονται στο κέντρο της σκηνής –κυριολεκτικά και μεταφορικά όσο και αν βαστάνε τα πόδια τους και το μυαλό τους σκίζει τη μύγα στα δύο. Είναι μεγάλοι σε ηλικία. Γι’ αυτό θαυμάζουμε την Άννα Βίσση, γιατί έχουμε βάλει ένα πλαφόν ως κοινωνία ότι μετά τα 60 όπως και αν νιώθεις, είσαι τελειωμένος.
Η έκφραση «θέλω να γίνω σαν και αυτήν όταν θα φτάσω στην ηλικία της», δεν είναι όμως θαυμασμός, είναι και αυτό, υποβόσκων ηλικιακός ρατσισμός ή ηλικιωτισμός (ageism), γιατί θεωρούμε δεδομένο ότι στα 66 του, κάποιος είναι μεγάλος. Ακόμα και αν ο ίδιος, η Άννα εν προκειμένω, δε νιώθει έτσι. Είναι απλά αυτή που είναι ή που θέλει να είναι.
Και αν για τη Βίσση στα 66 της λέμε και ένα «μπράβο», στη Μαρινέλλα που τόλμησε στα 86 της να κάνει συναυλία στο Ηρώδειο και έπαθε εγκεφαλικό επί σκηνής- πέρα από το ανήθικο του πράγματος να αναρτήσουν το βίντεο με την πιο δύσκολη στιγμή ενός καλλιτέχνη-, ο οχετός που βγήκε στα σόσιαλ μίντια ήταν άλλες φορές απροκάλυπτος και άλλες καλυμμένος με τον μανδύα της φιλοσοφίας ζωής: «ε, εντάξει πού πάει και αυτή στην ηλικία της;», «ο καθένας μας πρέπει να ξέρει πότε να αποσύρεται» (φιλοσοφημένη σπόντα).
Αν πρέπει να αποσυρθεί όμως, τότε γιατί ακόμα θέλει να την βλέπει ο κόσμος; Γιατί γεμίζει Ηρώδεια, συναυλιακούς χώρους και μαγαζιά ακόμα; Και ποιος είσαι εσύ που θα αποφασίσεις πότε κάποιος θα φύγει από αυτό που κρατάει κάποιον ζωντανό, δημιουργικό και ενεργό; Γιατί μετράς τις ανάσες του, τις μπουκιές του, τα βήματά του; Γιατί δεν ζεις τη ζωή σου και να αφήσεις τους άλλους –σε όποια ηλικία και αν είναι- απλά να ζήσουν τη ζωή που τους κάνει ευτυχισμένους;
Ο Μίμης Πλέσσας μέχρι λίγο πριν φύγει, φτάνοντας τα 100 του χρόνια είχε μια τέτοια λαχτάρα για ζωή και τέτοια αγάπη για τη μουσική που διασκεύαζε σε τζαζ τα τραγούδια του λαϊκού ρεπερτορίου που είχε γράψει. Έτσι για την αλητεία! Ποιος θα έλεγε στo fashion icon, Iris Apfel σχεδόν μέχρι τα 100 πώς θα ζήσει; Κανείς. Γιατί εκείνη ήταν πλούσια, ξένη και «είδωλο». Δεν ήταν στην Ελλάδα.
Από την άλλη η θρυλική Νάνα Μούσχουρη αποφάσισε αλλιώς. Να αποχωρήσει οριστικά από τη μουσική σκηνή, όπως αποκάλυψε σε συνέντευξή της στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel. Η Μούσχουρη που ετοιμάζεται να γιορτάσει τα 90ά της γενέθλια, ανέφερε ότι σκοπεύει να δώσει λίγες ακόμα παραστάσεις πριν αποσυρθεί. «Πιστεύω πως έχω κάνει αρκετά. Δεν μπορώ να υποκρίνομαι ότι είμαι νέα και δεν θέλω να κάνω το κοινό μου να υποφέρει. Δεν έχω το δικαίωμα να ανέβω στη σκηνή αν δεν τραγουδήσω καλά, ακόμη κι αν το κοινό με χειροκροτήσει από αγάπη». Εκείνη το αποφάσισε. Άκουσε το σώμα της, τη φωνή της, και όχι τις Σειρήνες του ηλικιακού ρατσισμού που σε σπρώχνουν προς την έξοδο όταν εκείνες αποφασίσουν για σένα.
Κάπου διάβασα και με έπιασε ανατριχίλα ότι στην αρχαία Κίνα τους ηλικιωμένους, τους μετέφερε η οικογένειά τους στην έρημο και τους εγκατέλειπε εκεί. Στην αρχαία Ελλάδα, τους έριχναν στους γκρεμνούς και στα ποτάμια. Σώζονται ακόμα τοπωνύμια όπως Γεροπόταμος, Γεροντόβραχος. Στην εποχή μας οι άνθρωποι που μεγαλώνουν, βιώνουν πολύ νωρίτερα τον ηθικό τους θάνατο πριν βιώσουν τον σωματικό που μπορεί να αργήσει αρκετά. Οι νέοι πια δεν έχουν κανένα έλεος για τους ηλικιωμένους, τους θεωρούν ξοφλημένους κι ότι έχουν “ζήσει τη ζωή τους”, δεν χρειάζεται να ζήσουν άλλο όπως ζούσαν πριν.
Και αν αυτά λέμε, κάνουμε, πιστεύουμε υπογείως ή ξεκάθαρα για τους ανθρώπους που βρίσκονται στα φώτα της δημοσιότητας, σκεφτείτε τι συμβαίνει σε άλλα εργασιακά περιβάλλοντα όπου ο ηλικιακός ρατσισμός στρέφεται προς την «γριά» συνάδελφο που «δεν μπορεί πια, που τι φοράει και δεν ντρέπεται, που δεν στροφάρει πια, που δε θα καταλάβει τι της λέμε, που δεν ξέρει ούτε κομπιούτερ, που γιατί δεν βγαίνει στη σύνταξη» και που στα δύσκολα ή στην πρώτη σύγκρουση, θα πέσει τρελό εργασιακό bullying. Και οι εταιρείες το τροφοδοτούν αυτό. Έρευνες έχουν δείξει ότι εργαζόμενοι μεταξύ 44-60 ετών έχουν σοβαρό πρόβλημα να βρουν δουλειά γιατί οι εταιρείες προτιμούν τους πιο νέους και οικονομικούς.
Θεωρητικά τα πράγματα έχουν αλλάξει ή ελπίζω ότι βρισκόμαστε σ’ αυτήν την τροχιά της αλλαγής, της ενσυναίσθησης, του politically correct με όλα τα θετικά πρόσημα που μέχρι το κοινωνικό εκρεμμές να σταματήσει τις ταλαντώσεις του και να βρει την ισορροπία του, η woke agenda θα έχει ψηλά στα θέματά της και τον ηλικιακό ρατσισμό.
Η αλήθεια είναι ότι και μόνον ότι υπάρχει πια κοινωνικός όρος, και μόνον ότι γράφουμε κείμενα γι'αυτόν, και μόνον που θέλουμε να αλλάξουμε κάτι παλιές παροιμίες, κάτι αλλάζει... Τώρα πια, εν έτει 2024 δεν σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν, γι' αυτό και οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν όπως θέλουν ευτυχισμένοι στα 60, 70,80, 90, 100… Και δεν θα πάρουν και τη γνώμη μας.
