Οι τελευταίες ημέρες των Ρομανόφ και το μυστήριο της δολοφονίας τους

Περισσότερο από έναν αιώνα μετά τις βάναυσες δολοφονίες του τσάρου Νικολάου Β' της Ρωσίας, της συζύγου του, τσαρίνας Αλεξάνδρας, και των πέντε παιδιών τους (Όλγα, Τατιάνα, Μαρία, Αναστασία και Αλεξέι), η εκτέλεση της ρωσικής αυτοκρατορικής οικογένειας συνεχίζει να διεγείρει το ενδιαφέρον. Με αφορμή την 100ή επέτειο των θανάτων τους, το βιβλίο της Helen Rappaport, «The Race to Save the Romanovs,», αναφέρε λεπτομερώς τι συνέβη τις τελευταίες μέρες της αιχμαλωσίας των αυτοκρατορικής οικογένειας της Ρωσίας:

''Για την οικογένεια Ρομανόφ, η Τρίτη 16 Ιουλίου 1918 στο Αικατερίνμπουργκ ήταν σαν οποιαδήποτε άλλη μέρα στο Ipatiev, το σπίτι όπου κρατούνταν, με κάποιες διακοπές για εξαιρετικά λιτά γεύματα σύντομες περιόδους αναψυχής στον κήπο, ανάγνωση και παιχνίδια καρτών. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών μηνών, οι ζωές τους είχαν καταστραφεί από την τρομερή μεταστροφή της τύχης, τις ακραίες πιέσεις που τους είχαν ασκηθεί, την αιχμαλωσία και από την πλήρη έλλειψη επαφής με τον έξω κόσμο. Ήταν μόνο το γεγονός ότι ήταν ακόμη μαζί και το ότι βρίσκονταν στη Ρωσία αυτό που τους κρατούσε, καθώς και η βαθιά θρησκευτική τους πίστη και απόλυτη εμπιστοσύνη στο Θεό.

Από τότε που ήρθαν εδώ είχαν μάθει να αγαπούν τις μικρότερες και πιο απλές απολαύσεις: ο ήλιος έλαμπε. Ο τσάρεβιτς είχε ανακάμψει από την πρόσφατη ασθένεια και οι μοναχές είχαν τη δυνατότητα να του φέρουν αβγά. Η οικογένεια μπορούσε να κάνει περιστασιακά μπάνιο''. Αυτές τις λεπτομέρειες δίνει το ημερολόγιο της τσαρίνας, που, παρά τη συντομία τους, μας δίνουν μια σαφή και αδιάσειστη εικόνα της κατάστασης ηρεμίας της οικογένειας -σχεδόν ευσεβούς αποδοχής- της μοίρας τους

Απ' ό,τι θα διηγούνταν αργότερα οι δεσμοφύλακές τους, η τσαρίνα Αλεξάνδρα, ειδικότερα, είχε παραδοθεί πλέον στο Θεό. Πονούσε διαρκώς: στην καρδιά της, στην πλάτη της, στα πόδια της. Και η πίστη της ήταν το μοναδικό της καταφύγιο. Περνούσε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου της έχοντας μία από τις κόρες της δίπλα της να της διαβάζει ιερά κείμενα, ενώ οι τρεις άλλες πριγκίπισσες έβγαιναν στο κήπο.

Όμως, όπως πάντα, καμία από τις τέσσερις αδελφές δε διαμαρτυρόταν. Είχαν αποδεχθεί την κατάστασή τους με απίστευτη καρτερία. Ο τσάρος Νικόλαος αγωνιζόταν να κρατήσει υψηλό το φρόνημά του για χάρη της οικογένειας. Όμως, η κόρη του, Όλγα, έμοιαζε να καταβάλλεται από απόγνωση. Είχε αποτραβηχτεί και αδυνατίσει υπερβολικά… Ο αδελφός και οι αδελφές της προσπαθούσαν να την ανακουφίσουν. Επειδή δεν υπήρχε πρόσβαση στον έξω κόσμο, οι μοναδικές πηγές ψυχαγωγίας ήταν οι σύντομες συζητήσεις με τους πιο φιλικούς εκ των φρουρών τους. Ακόμα και αυτό όμως είχε περιοριστεί με την έλευση ενός νέου διοικητή, του Yakov Yurovsky στις αρχές του Ιουλίου.

Μέχρι το βράδυ της 16ης Ιουλίου δεν έχουμε άλλα δείγματα γραφής από τους Ρομανόφ. Ο τσάρος είχε κάνει την τελευταία καταχώριση στο ημερολόγιό του τρεις μέρες νωρίτερα γράφοντας « Δεν έχουμε απολύτως κανένα νέο από τον έξω κόσμο»…

Νέα της Ρωσίας που αγαπούσαν; Νέα από συγγενείς και φίλους που άφησαν πίσω τους; Ή νέα για μια ενδεχόμενη διάσωση από "πιστούς αξιωματικούς"; Ο τελευταίος τσάρος της Ρωσίας αισθανόταν πλέον εγκαταλελειμμένος και ξεχασμένος και η οικογένεια πρέπει να το είχε συναισθανθεί και να μοιραζόταν την απόγνωση. Αλλά δεν το έδειξε. Συνεπώς, συνεχίζουμε να αναρωτιόμαστε: σε αυτές τις τελευταίες στιγμές, όταν οι φρουροί ήρθαν και τους ξύπνησαν στις 2:15 π.μ. το πρωί της 17ης Ιουλίου και τους οδήγησαν στο κάτω δωμάτιο του σπιτιού, γνώριζαν πως οδηγούνταν στο θάνατο;

Στη Μόσχα η κυβέρνηση του Λένιν προσπαθούσε να αποφασίσει τη μοίρα της οικογένειας από τις αρχές του Απριλίου. Καθώς οι μήνες περνούσαν, γινόταν ολοένα και πιο προφανές ότι ο εμφύλιος πόλεμος που εξαπλωνόταν στη Σιβηρία θα καθιστούσε αδύνατο τον επαναπατρισμό του πρώην τσάρου στη Μόσχα για τη δίκη που είχε εξαγγείλει ο Λένιν. Οι αντεπαναστατικές δυνάμεις πλησίαζαν πλέον το Αικατερίνεμπουργκ. Έτσι λήφθηκε η απόφαση για τη δολοφονία, όχι μόνο του τσάρου αλλά και της οικογένειάς του, μπροστά στο φόβο να διασωθεί από τους Λευκορώσους, αν όχι ο ίδιος, τότε κάποιο από τα παιδιά του και να συσπειρώσει γύρω του τους φιλομοναρχικούς.

Οι μπολσεβίκοι γνώριζαν ωστόσο ότι η δολοφονία των παιδιών θα προκαλούσε διεθνή οργή και έπρεπε να κρατηθεί μυστική για όσο το δυνατόν περισσότερο.

Στις 14 Ιουλίου επετράπη στους Ρομανόφ να μεταλάβουν και να παρακολουθήσουν λειτουργία που τέλεσε στο σπίτι ένας τοπικός ιερέας, ο οποίος συγκινήθηκε από την ευλάβεια της οικογένειας αλλά και από την τρομακτική αίσθηση του μοιραίου που χρωμάτιζε τη συμπεριφορά τους.

Ο Yurovsky είχε, εντωμεταξύ, σχεδιάσει τη δολοφονία της οικογένειας, αν και με μεγάλη επιπολαιότητα για έναν τόσο αδίστακτο, αφοσιωμένο μπολσεβίκο. Επέλεξε την τοποθεσία στο δάσος έξω από το Αικατερίνεμπουργκ, όπου θα έριχναν κρυφά τα σώματα, χωρίς να ελέγξει αν ήταν καλός τόπος απόκρυψης. Επέλεξε την ομάδα των εκτελεστών από τους φρουρούς του σπιτιού, χωρίς να διαπιστώσει αν γνώριζαν να χειριστούν αποτελεσματικά ένα όπλο και διερεύνησε την καλύτερη μέθοδο καταστροφής έντεκα σωμάτων χρησιμοποιώντας θειικό οξύ ή, ενδεχομένως, καύση, και πάλι χωρίς καμία έρευνα….

Αποφασίστηκε ότι η οικογένεια θα έβρισκε το θάνατο στο σπίτι, στην αίθουσα του υπογείου, για να μην ακουστούν οι πυροβολισμοί. Νωρίς το απόγευμα της 16ης Ιουλίου, ο Yurovsky έδωσε στους εκτελεστές τα όπλα που θα χρησιμοποιούσαν. Υπήρχε ένα όπλο για κάθε φρουρό, ένας εκτελεστής για καθένα από τα έντεκα θύματα: τους Ρομανόφ και τους τέσσερις πιστούς τους ακόλουθους, τη δρ. Ευγενία Μπότκιν, την καμαριέρα Άννα Ντιμιντόβα, τον βαλέ Αλεξέι Τραπ και το μάγειρα Ιβάν Χαριτόνοφ.

Αλλά τότε, απροσδόκητα, αρκετοί από τους φρουρούς αρνήθηκαν να δολοφονήσουν τις πριγκίπισσες. Τις γνώριζαν, μιλούσαν μαζί τους, δεν είχαν φταίξει σε τίποτα… Έτσι, η ομάδα των εκτελεστών μειώθηκε στα οκτώ άτομα. Όταν ο Yurovsky έδωσε την εντολή να πυροβολήσουν τα ξημερώματα της επομένης, οι εκτελεστές δεν ακολούθησαν τις οδηγίες. Πυροβόλησαν πρώτο το Νικόλαο, πανικοβάλλοντας τα υπόλοιπα θύματα. Προκειμένου να σκοτώσουν τα μέλη της οικογένειας, χρειάστηκε τελικά να τα τρυπήσουν με τις ξιφολόγχες των όπλων… Ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: η οικογένεια των Ρομανόφ και το προσωπικό βρήκαν τον πιο βίαιο αιματηρό και ανελέητο θάνατο.

Τα πτώματα στη συνέχεια ρίχτηκαν χωρίς διακρίσεις σε ένα φορτηγό Fiat και οδηγήθηκαν στο δάσος. Το ορυχείο που είχε επιλέξει ο Yurovsky όμως δε χωρούσε όλα τα πτώματα. Και οι τοπικοί χωρικοί θα έβρισκαν εύκολα τα σώματα και θα προσπαθούσαν να τα διατηρήσουν ως ιερά κειμήλια. Έτσι, μέσα σε λίγες ώρες, τα ακρωτηριασμένα πτώματα της οικογένειας Ρομανόφ, από τα οποία είχαν αφαιρεθεί τα κοσμήματα που έκρυβαν, θάφτηκαν βιαστικά. Ο Yurovsky και οι άντρες του έκαναν τότε μια αποτυχημένη προσπάθεια να αποτεφρώσουν τα σώματα της Μαρίας και του Αλεξέι. Η υπόλοιπη οικογένεια θάφτηκε τελικά σε ένα ρηχό τάφο μαζί με τους υπηρέτες.

Παρά την αναποτελεσματικότητα του Yurovsky, χρειάστηκαν εξήντα χρόνια πριν ανακαλυφθούν οι τάφοι της αυτοκρατορικής οικογένειας, ενώ ήταν μόλις το 2007 που ανακαλύφθηκαν τα αγνοούμενα λείψανα της Μαρίας και του Αλεξέι…

Η είδηση της δολοφονίας δεν πρόλαβε να γίνει γνωστή και να συγκλονίσει, και αμέσως άρχισαν οι φήμες ότι τουλάχιστον ένα από τα παιδιά του τσάρου είχε καταφέρει να διαφύγει. Σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες, υπήρχε η πιθανότητα κάποιος από τους φρουρούς να είχε σώσει κάποιον επιζώντα από το απόσπασμα.

Τα φορέματα των πριγκιπισσών, επενδυμένα κρυφά με φυγαδευμένα διαμάντια και χρυσαφικά είχαν αποκρούσει τις σφαίρες. Τα επόμενα χρόνια υπήρχαν διάφορες αναφορές για νεαρά άτομα που ταξίδευαν στη Ρωσία σαν φυγάδες Ρομανόφ. Τατιάνες, Αναστασίες αλλά και Αλεξέι εμφανίστηκαν πολλοί και πολλές. Η υπόθεση έγινε ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του 20ού αιώνα.

Τα τεστ DNA στα οποία υποβλήθηκαν τα λείψανα ωστόσο στις αρχές αυτού του αιώνα έδωσαν τέλος στο μύθο. Κανένας Ρομανόφ δεν είχε καταφέρει να ξεφύγει, όλα τα μέλη της οικογένειας είχαν βρει φρικτό θάνατο εκτός από την μητέρα και την αδελφή του Τσάρου που είχαν προλάβει να φύγουν από την Ρωσία εγκαίρως βρίσκοντας καταφύγιο στην Δανία.

Οι μόνοι Ρομανόφ που έχουν επιζήσει είναι απόγονοι παρακλαδιών της οικογένειας. Αρχηγός των Ρομανόφ σήμερα είναι η Μεγάλη Δούκισσα Μαρία Βλαντιμίροβα δισέγγονη του Τσάρου Αλέξανδρου Β της Ρωσίας και κόρη του Μεγάλου Δούκα Βλαντιμίρ Κιρίλοβιτς.