Τελετή έναρξης Ολυμπιακών Αγώνων: Τα 9 σπουδαία βιβλία της γαλλικής λογοτεχνίας που πέρασαν από μπροστά μας

Ας εισχωρήσουμε λοιπόν ξανά στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας και να μπούμε για ακόμη μία φορά στο μαγικό της τοπίο που δημιουργήθηκε εκεί, στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού, από το 52^ο λεπτό εκεί όπου τρία πολύχρωμα παιδιά ανάμεσα σε  εικόνες, λόγια, χιλιάδες διάσημους τίτλους και τα μεγαλύτερα ονόματα της γαλλικής λογοτεχνίας ξεχωρίζουν τα βιβλία του έρωτα που θα τους απελευθερώσουν στη συνέχεια.

Εκεί λοιπόν, στην εμβληματική Οβάλ Αίθουσα του κτιρίου Richelieu, ξετυλίχθηκε μια ερωτική ιστορία, ανάμεσα σε 2 αγόρια και ένα κορίτσι ντυμένα με ρούχα που έμοιαζαν με φόρο τιμής  στην Γαλλοαμερικανίδα εικαστικό Niki de Saint Phalle, αντάλλασσαν όλο νόημα ματιές, διάβαζαν φλερτάροντας και φλέρταραν διαβάζοντας και γεμάτοι από το πάθος και την έξαψη της στιγμής που τους δημιούργησαν οι Γάλλοι συγγραφείς που ξεχώρισαν, έκλεισαν την πόρτα πίσω τους για να ζήσουν τον δικό τους έρωτα.

Επειδή όμως αυτή η σκηνή στη βιβλιοθήκη εναλλασσόταν με τους ιπτάμενους ακροβάτες, δεν ήταν εύκολο να συγκρατήσει κανείς ποιους συγγραφείς και ποια βιβλία από τα χιλιάδες που εκπροσωπούν την γαλλική λογοτεχνία, επέλεξε ο Thomas Joly, ο σκηνοθέτης της τελετής έναρξης, να ρίξει επάνω τους το φώς. Δυστυχώς δεν βοήθησαν σ’ αυτό και οι αθλητικογράφοι που έκαναν την περιγραφή γιατί ειδικά σε μία τέτοια  τελετή έναρξης Ολυμπιακών αγώνων που γίνεται εκτός σταδίου, μέσα στην Πόλη του Φωτός, ίσως χρειάζονταν και ένας άνθρωπος του πολιτισμού να βοηθήσει την κατάσταση.  

Σε κάθε περίπτωση εμείς συγκεντρώσαμε τα 9 βιβλία- θα μπορούσαν ίσως να είναι και περισσότερα- που μας ταξίδεψαν στην γαλλική λογοτεχνία και σας τα παρουσιάζουμε με τη σειρά που εμφανίστηκαν στους δέκτες μας.

Romances sans paroles- Paul Verlaine

Το βιβλίο: Το Romances sans paroles –του οποίου ο τίτλος είναι δανεισμένος από ένα σύνολο κομματιών για πιάνο του Felix Mendelssohn- είναι μια σύντομη ποιητική συλλογή, που γράφτηκε από τον Paul Verlaine και δημοσιεύτηκε το 1874.

Συγκεντρώνει τρεις σειρές ποιημάτων, τα «Ariettes oubliées», «Paysages belges» και «Aquarelles» καθώς και ένα μεγάλο ξεχωριστό ποίημα, «Birds in the night»  το οποίο ο ποιητής θέλησε να εκδώσει στο Λονδίνο. Όσο έγραψε αυτό το ποίημα είχε γνωρίσει τον Ρεμπώ με τον οποίο μοιράστηκαν περιπέτειες και ταξίδια

 Ο συγγραφέας:  Ο γάλλος ποιητής Paul Verlaine γεννήθηκε στο Metz της Γαλλίας το 1844. Ήταν βασικός εκπρόσωπος  του κινήματος του συμβολισμού και της παρακμής που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1870. Έγραψε πολλές ποιητικές συλλογές και ήταν γνωστός ως «ο Δάσκαλος» στους φίλους και θαυμαστές του. Όσο για τη λογοτεχνική του φήμη, αυτή βασίζεται στη θυελλώδη προσωπική παθιασμένη του σχέση με τον «καταραμένο» ποιητή Arthur Rimbaud.  

 Διαβάστε: «Μπωντλαίρ, Βερλαίν , Ρεμπώ: Τρεις μητέρες, τρεις γιοι»- εκδόσεις Ολκός και διάφορες συλλογές με Γάλλους ποιητές όπου συμπεριλαμβάνονται και ποιήματα του Βερλαίν.

On ne badine pas avec l’amour - Afred de Musset

Το βιβλίο: On ne badine pas avec l’amour (Δεν παίζουμε με την αγάπη 1861) είναι ένα θεατρικό έργο σε τρεις πράξεις του Alfred de Musset, που δημοσιεύτηκε το 1834 στην Revue des deux Mondes και παίχτηκε στις 18 Νοεμβρίου 1861 στην Comédie-Française και βασίζεται στην δική του πραγματική ιστορία. Τον Μάρτιο του 1834, ο 24χρονος Musset άφησε τη Βενετία αφού χώρισε με την Γεωργία Σάνδη, η οποία τον εγκατέλειψε και έφυγε με έναν γιατρό. Στη συνέχεια ξεκινά μια φιλική αλληλογραφία μεταξύ των δύο χωρισμένων εραστών, όπου ο Musset την ενημερώνει ότι σκοπεύει να γράψει την ιστορία τους. Ωστόσο ο Φρανσουά Μπουλόζ, ο διευθυντής της Revue des deux Mondes, του ανέθεσε μια κωμωδία και εκείνος χωρίς ενθουσιασμό-συνδυάζοντας το μπουρλέσκ με το λυρικό στοιχείο και την κωμωδία με το δράμα-  άρχισε να γράφει το On ne Badine pas avec l’amour, για να μας δείξει ότι δεν πρέπει να παίζεις με τα αληθινά συναισθήματα. Το έργο το τελείωσε δύο μήνες αργότερα, για να στραφεί τελικά στο μυθιστόρημα.

Ο συγγραφέας: Γάλλος ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος ο  Alfred de Musset (Αλφρέ ντε Μυσσέ, 1810-1857) εγκαταλείπει τις σπουδές του στη νομική και την ιατρική, και το 1830 γράφει την Βενετσιάνικη νύχτα. Όταν το έργο ανεβαίνει στην σκηνή είχε παταγώδη αποτυχία. Λυπημένος από το αποτέλεσμα, αποφασίζει να μη ξαναγράψει θεατρικά έργα που θα ανεβαίνουν ως παράσταση, αλλά μόνο για ανάγνωση. Δύο χρόνια μετά τα έργα του έχουν κάποια επιτυχία μετά από ένα διάστημα που γράφει ελάχιστα. Το 1833 συνεργάζεται με το λογοτεχνικό περιοδικό Revue des Deux Mondes  και ερωτεύεται την συγγραφέα και φεμινίστρια της εποχής, Γεωργία Σάνδη. Δεν κράτησε όμως την απόφασή του να μη ξαναγράψει για την σκηνή, έτσι το Καπρίτσιο του ανεβαίνει το 1847 στην Comédie-Française με μεγάλη επιτυχία, και στη συνέχεια άλλα τρία έργα του. Ένα από αυτά και το On ne Badine pas avec l’amour.

Διαβάστε: «Δεν παίζουμε με την αγάπη» του Αλφρέ ντε Μυσσέ από το Βιβλιοπωλείον της Εστίας.

Passion simple - Annie Ernaux

Το βιβλίο: Στο Passion simple που πούλησε στη Γαλλία 130.000 αντίτυπα, η  Annie Ernaux αφηγείται την παθιασμένη σχέση που έζησε για κάποιους μήνες με έναν παντρεμένο. Όλη της η ζωή περιστρέφεται γύρω από αυτόν τον ξένο άντρα. Λίγο μετά το τέλος της ιστορίας, η συγγραφέας αποφασίζει να εξιστορήσει την προσμονή, τα τηλεφωνήματα, τις κοινές στιγμές, την εγκατάλειψη.  

Η συγγραφέας: Η Annie Ernaux (Ανί Ερνό, 1940) είναι μία από τις σημαντικότερες σύγχρονες συγγραφείς της Γαλλίας. Έχει λάβει πλήθος διακρίσεων για το πλούσιο πεζογραφικό της έργο που αφορμάται από την προσωπική της εμπειρία, στο οποίο ξεχωριστή θέση έχει η αυτοβιογραφία της με τίτλο Τα χρόνια (2008). Μεταξύ άλλων τιμήθηκε με το βραβείο Μαργκερίτ Γιουρσενάρ για τη συνολική της συνεισφορά στα γράμματα, ενώ ήταν υποψήφια για το Man Booker International το 2019. Το 2022 η Σουηδική Ακαδημία της απένειμε το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Διαβάστε:  Το Passion Simple κυκλοφορεί στα ελληνικά με τον τίτλο «Πάθος» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Bel-Ami - Guy de Maupassant

Το βιβλίο:  Ο Μωπασάν σκιαγραφεί τους ανθρώπους και το περιβάλλον της Belle Epoque και χαρίζει ένα αριστούργημα στο κοινό σατιρίζοντας μια κοινωνία που βασιζόταν στο χρήμα και που κλονίστηκε από τα πολιτικά σκάνδαλα στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο Ζωρζ Ντυρουά είναι ο Bel Ami, o «Φιλαράκος» όπως τον βαφτίζει μία από τις ερωμένες του. Όμορφος νέος από τη γαλλική επαρχία, άφραγκος, χωρίς ιδιαίτερα προσόντα, αλλά επιρρεπής στις απολαύσεις, αναζητά την τύχη του στο Παρίσι. Συναντιέται τυχαία με έναν παλιό του φίλο, τον Φορεστιέ, που τον βοηθά να βρει δουλειά ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Γαλλική Ζωή» δίνοντάς του την ευκαιρία να κάνει μια αρχή… Καρδιοκατακτητής και τυχοδιώκτης με πέραση στις γυναίκες! Χωρίς κανέναν ηθικό φραγμό τις χρησιμοποιεί για να αναρριχηθεί κοινωνικά και να αποκτήσει την πλούσια ζωή που ονειρεύεται. Ο Γκυ ντε Μωπασάν (Guy de Maupassant) γεννήθηκε στη Νορμανδία το 1850 και πέθανε στο Παρίσι το 1893. 

O συγγραφέας: Ο Γκι Ντε Μωπασάν, συγγραφέας της νατουραλιστικής σχολής, θεωρείται ο μεγαλύτερος Γάλλος διηγηματογράφος του 19ου αιώνα.Η μητέρα του ήταν γνώριμη του Φλωμπέρ, ο οποίος ανέλαβε τη λογοτεχνική αγωγή του. Στο σπίτι του Φλωμπέρ ο Μωπασάν γνώρισε τον Ζολά και τον Τουργκένιεφ. Το 1880 κυκλοφόρησε το βιβλίο “Les Soirées de Médan” που περιείχε έξι πολεμικές ιστορίες ισάριθμων συγγραφέων μεταξύ των οποίων και ο Ζολά. Την καλύτερη εντύπωση έκανε «Η χοντρούλα» (Boule de Suif ) του Μωπασάν. Τακτικός θαμώνας των οίκων ανοχής άρχισε μετά την επιτυχία του να συναναστρέφεται τις εταίρες της εποχής και αργότερα κυρίες της υψηλής κοινωνίας. Από 20 χρονών έπασχε από σύφιλη. Ίσως η ασθένεια να οφειλόταν στη σεξουαλική του ασυδοσία. Όταν τα συμπτώματα γίνονταν όλο και εντονότερα αυτό τον επιβάρυνε ψυχολογικά. Το 1892 αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει. Μεταφέρθηκε σε ψυχιατρική κλινική όπου και πέθανε στα 43 του χρόνια. Μεταξύ 1880 και 1890 δημοσίευσε 300 διηγήματα, τρία ταξιδιωτικά, μια ποιητική συλλογή και έξι μυθιστορήματα, με γνωστότερο τον «Φιλαράκο» (Bel-Ami).

Διαβάστε: Το Bel-Ami κυκλοφορεί στα ελληνικά με τον τίτλο «Ο Φιλαράκος», από τις Εκδόσεις Αγγελάκη.

Sexe et Mensonges- Leïla Slimani

Στο "Σεξ και ψέματα" παντρεμένες, χωρισμένες και ανύπαντρες γυναίκες διαφόρων ηλικιών και κοινωνικών τάξεων, εργαζόμενες και νοικοκυρές, πόρνες και κοινωνικά μαχόμενες, δίνουν στη Λέιλα Σλιμάνι τις συγκλονιστικές τους μαρτυρίες μιλώντας για τη σεξουαλική τους ζωή. Το "Σεξ και ψέματα" είναι μια ολοζώντανη περιγραφή των εντάσεων που δημιουργεί η σεξουαλικότητα στη μαροκινή κοινωνία και ευρύτερα στις αραβομουσουλμανικές χώρες. Είναι ένα μανιφέστο υπέρ της ελευθερίας των γυναικών και των αντρών να βιώνουν και να εκφράζουν τον έρωτα, την επιθυμία.

Η συγγραφέας: Η Leila Slimani γεννήθηκε το 1981 στη Γαλλία, είναι αλγερινής και μαροκινής καταγωγής, και έχει σπουδάσει στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών στο Παρίσι. Το 2014 εκδόθηκε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο "Dans le Jardin del’Ogre", το οποίο αναφέρεται στον γυναικείο εθισμό στο σεξ. Για το δεύτερο μυθιστόρημά της "Chanson douce" της απονεμήθηκε το σημαντικότερο γαλλικό λογοτεχνικό βραβείο, Goncourt. Έχει εργαστεί ως διπλωμάτης, το 2017 ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν την όρισε εκπρόσωπό του στη Διεθνή Οργάνωση για την Γαλλοφωνία ενώ διετέλεσε επικεφαλής της κριτικής επιτροπής για το Διεθνές Booker του 2023.  

Διαβάστε: Το Sexe et Mensonges  κυκλοφορεί με τον ελληνικό τίτλο Σεξ και ψέματα, από τις εκδόσεις Νήσος.

Le triomphe de l’amour -Pierre Carlet de Marivaux  

To βιβλίο: Είναι ένα έργο για τη συνάντηση και την αποπλάνηση, για τα λάθη του πάθους, λόγω της ματαιοδοξίας, της επιπολαιότητας, της φιλαρέσκειας και της αγάπης για τον εαυτό μας. Για να νικήσει τους εχθρούς του έρωτά της, η ηρωίδα πραγματοποιεί τρεις ίντριγκες αποπλάνησης σε τρία μέτωπα. Αλλά το αληθινό συναίσθημα είναι πάντα νικηφόρο, γιατί είναι ξεκάθαρη αφοσίωση στους άλλους. Ο θρίαμβος είναι αυτός της αληθινής αγάπης έναντι της ψεύτικης. Στο επίκεντρο του κομματιού, ένας αξιοθαύμαστος διάλογος ανάμεσα σε έναν ερωτευμένο άντρα που αρνείται να αγαπήσει και μια νεαρή κοπέλα που καίγεται από θαυμασμό για αυτόν τον διχασμένο άντρα. Ο Marivaux ποτέ δεν είχε θέσει τόση πολυπλοκότητα στην υπηρεσία ενός τόσο απλού αποτελέσματος.

Ο συγγραφέας: Ο Pierre Carlet de Chamblain de Marivaux θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Γάλλους θεατρικούς συγγραφείς του 18ου αιώνα, γράφοντας πολυάριθμες κωμωδίες για την Comédie-Française και την Comédie-Italienne του Παρισιού. Τα σημαντικότερα έργα του είναι το Le Triomphe de l'amour, το Le Jeu de l'amour et du Hasard και το Les Fausses Confidences. Δημοσίευσε επίσης μια σειρά από δοκίμια και δύο σημαντικά αλλά ημιτελή μυθιστορήματα, το La Vie de Marianne και το Le Paysan parvenu. Γεννήθηκε το 1688 στο Παρίσι, γιος του διευθυντή του Νομισματοκοπείου στην Ωβέρνη, ξέφυγε από τη μικροαστική του ζωή αφού χάρη στο ταλέντο του στα 18 του χρόνια, το  1712 δημοσιεύει το πρώτο του έργο, Le Père prudent et équitable και καθιερώνεται γρήγορα στον χώρο της κωμωδίας ξεχωρίζοντας για το πώς ακτινογραφεί την γυναικεία καρδιά.

Διαβάστε: To Le Triomphe de l'amour κυκλοφορεί με τον ελληνικό τίτλο «Ο θρίαμβος του έρωτα
 από τις εκδόσεις Άγρα.

Le diable au corps -Raymond Radiguet

Το βιβλίο: Όταν πρωτοκυκλοφόρησε το 1923 το Le Diable au corps προκάλεσε σκάνδαλο για τα ήθη της εποχής καθώς είναι η ιστορία αγάπης για το μοιραίο πάθος ανάμεσα σε έναν έφηβο και μια μεγαλύτερή του γυναίκα, παντρεμένη με στρατιώτη που βρίσκεται στο μέτωπο και πολεμά για την πατρίδα κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Το έργο πραγματεύεται θέματα όπως η εφηβεία, το πάθος, η προδοσία, το σκάνδαλο, η γονεϊκότητα, η μοιχεία και οι ρομαντικές αμφιβολίες.

O συγγραφέας: Ο Raymond Radiguet  γεννήθηκε στο προάστιο του Παρισιού Σεν-Μορ το 1903 και πέθανε μόλις στα 20 χρόνια του από τύφο. Στα 15 του  εγκατέλειψε το σχολείο για να εργαστεί ως δημοσιογράφος. Δημοσίευσε ποιήματά του στην εφημερίδα L'Intransigeant.  Ήρθε σε επαφή με τους λογοτεχνικούς κύκλους του Παρισιού και έκανε παρέα με τον Πικάσο, τον Μοντιλιάνι, τον Στραβίνσκι και τον Ζαν Κοκτό, που έγινε μέντορας και εραστής του. Το 1921 εξέδωσε μια ποιητική συλλογή, και ακολούθησαν το μυθιστόρημα Le Diable au Corps  και το Le bal du Comte d’Orgel («Ο χορός του κόμη ντ’ Ορζέλ»), που εκδόθηκε μετά το θάνατό του.

Διαβάστε: Le Diable au Corps κυκλοφορεί με τον τίτλο «Ο Διάβολος στο κορμί», από τις εκδόσεις Ροές.

Les Liaisons dangereuses - Choderlos de Laclos  

Το βιβλίο: Την άνοιξη του 1782 η Γαλλία προετοιμαζόταν για μια τεραστια  πολιτική, κοινωνική και… υπαρξιακή ανατροπή. Τότε κυκλοφόρησε και το βιβλίο αυτό με τον ελληνικό τίτλο «Επικίνδυνες σχέσεις». Όπως έγραψε ο ίδιος ήθελε να γράψει ένα έργο «που θα ξέφευγε από τα συνηθισμένα, που θα έκανε θόρυβο και που θα παρέμενε στη γη μετά τον θάνατό του». Και το πέτυχε καθώς οι αριστοκράτες ήρωές τους που από θανάσιμη πλήξη επιδίδονται σε ένα ανελέητο κυνήγι σαρκικής και ερωτικής ικανοποίησης χωρίς να γνωρίζουν το τέλος,  της καρδιάς και της σάρκας, μεταφέρθηκαν με εξαιρετικό τρόπο στον κινηματογράφο από τον Stephen Frears

Ο συγγραφέας: O σκανδαλώδης Pierre Ambroise François Choderlos de Laclos γεννημένος το 1741  ήταν Γάλλος στρατιωτικός, μυθιστοριογράφος και ανοιχτά μασόνος που έγινε γνωστός για Les Liaisons dangereuses, ένα από τα αριστουργήματα της μυθιστορηματικής λογοτεχνίας του 18ου αιώνα, που εξερευνά τις ερωτικές ίντριγκες της αριστοκρατίας.. Θεωρείται μια τόσο ξεχωριστή περίπτωση στα γαλλικά γράμματα, όσο και ο προκλητικός Μαρκήσιος ντε Σαντ.

Διαβάστε:  Το βιβλίο κυκλοφορεί στα ελληνικά «Οι επικίνδυνες σχέσεις», από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Les amants magnifiques- Molière

Το βιβλίο: Ένα από  τα λιγότερο γνωστά και προβεβλημένα θεατρικά του Μολιέρου, το Les ​​Amants magnifiques είναι μια κωμωδία-μπαλέτο σε 5 πράξεις που παρουσιάστηκε με την ευκαιρία του καρναβαλιού τον Φεβρουάριο του 1670, κατά τη διάρκεια εορταστικών εκδηλώσεων για την ψυχαγωγία της βασιλικής αυλής και αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά έργα στην ιστορία του γαλλικού μπαρόκ θεάτρου.  Μια συναισθηματική και ρομαντική ίντριγκα ξεδιπλώνεται όταν  δύο αντίπαλοι πρίγκιπες τσακώνονται για μια νεαρή πριγκίπισσα που αγαπά έναν στρατιώτη, χωρίς αρχοντιά που τη σώζει από έναν άγριο κάπρο και έτσι έχει εξουσιοδοτηθεί να παντρευτεί αυτήν που αγαπά. Ο Μολιέρος προσθέτει και ολίγη αστρολογία, κυρίως χάρη στον χαρακτήρα του Αναξάρχη, ενός τσαρλατάνου αστρολόγου.

Ο συγγραφέας: Ο Μολιέρος ή Jean-Baptiste Poquelin όπως ήταν το πραγματικό όνομα του είναι ένας από τους πιο γνωστούς Γάλλους θεατρικούς συγγραφείς με πολλές εκδοχές των θεατρικών έργων του να έχουν ανέβει στη χώρα μας. Έτσι κι αλλιώς είναι ένας από τους πιο διαβασμένους και αναγνωρισμένους Γάλλους συγγραφείς εντός και εκτός συνόρων και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους δασκάλους της κωμωδίας στη Δύση.

Διαβάστε: Μπορεί το Les amants magnifiques να μην έχει μεταφραστεί ακόμα στα ελληνικό όμως το μεγαλύτερο μέρος των έργων του Μολιέρου υπάρχει σε ελληνική έκδοση και μπορείτε να το απολαύσετε.