Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;

Λίγο πριν την εκπνοή της χρονιάς που μας πέρασε, τον Δεκέμβριο του 2023, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) εγκαινίασε τον πρώτο μέρος ενός κύκλου εκθέσεων (θα υπάρξουν συνολικά τρία μέρη) αποκλειστικά αφιερωμένων στο καλλιτεχνικό έργο γυναικών ή καλλιτεχνών που αυτοπροσδιορίζονται ως θηλυκότητες.

Ο ευρύτερος τίτλος-ομπρέλα του εκθεσιακού αυτού προγράμματος είναι “Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;” (What if Women Ruled the World?). Εμπνευσμένος από το έργο της Yael Bartana (2017) αφυπνίζει δημιουργικά τη φαντασία μας καθώς περιστρέφεται γύρω από ένα υποθετικό ερώτημα που επαναλαμβάνεται συχνά: Τί θα συνέβαινε αν η διακυβέρνηση του κόσμου είχε θηλυκά χαρακτηριστικά; Αν βασιζόταν στην ενσυναίσθηση, την φροντίδα, την κατανόηση και όχι τον ανταγωνισμό, την βία και την διαρκή αναζήτηση της ισχύος; Άραγε θα ήταν καλύτερος ο κόσμος μας; Μήπως κάτι τέτοιο θα σήμαινε το τέλος των πολιτικών και ένοπλων συγκρούσεων και αδιεξόδων; Θα ήταν σε καλύτερη μοίρα τα ανθρώπινα δικαιώματα; Οι οικονομικές πολιτικές θα ήταν κοινωνικά πιο δίκαιες και με ευαισθησία για το περιβάλλον και τους μη ανθρώπινους συντρόφους μας; Θα υπήρχαν περισσότερες συζητήσεις και συμβιβασμοί; Ή μήπως θα γινόμασταν μάρτυρες των ίδιων ανθρώπινων ελαττωμάτων, της διαφθοράς και των καταχρήσεων εξουσίας στις οποίες επιδίδονται όσοι κατέχουν κρίσιμες θέσεις λήψης αποφάσεων;

Σε μια εποχή κατά την οποία βλέπουμε την ενίσχυση ανδροκρατούμενων αυταρχικών διακυβερνήσεων σε διάφορα μέρη του κόσμου, που οδηγούν σε κοινωνική και πολιτική πόλωση και αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, μοιάζει να είναι η κατάλληλη στιγμή για να προβληματιστούμε πάνω σε αυτά τα ερωτήματα που επανέρχονται ολοένα και συχνότερα στον δημόσιο λόγο.

Κάτι που όπως τονίζει η καλλιτεχνική διευθύντρια του ΕΜΣΤ Κατερίνα Γρέγου -της οποίας πρωτοβουλία είναι το συγκεκριμένο εγχείρημα- “αποτελεί μια σημαντική δήλωση και, ταυτόχρονα, αποκατάσταση μιας μεγάλης ανισότητας”. Γιατί, παρά τις πρόσφατες προόδους, οι γυναίκες καλλιτέχνιδες και επαγγελματίες στο χώρο του πολιτισμού εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται στις θέσεις ευθύνης και να αναγνωρίζονται λιγότερο από τους μηχανισμούς καλλιτεχνικής, επιστημονικής και θεσμικής καταξίωσης του κόσμου της τέχνης.