Οι περισσότερες σχέσεις που καταλήγουν στην κακοποίηση προφανώς δεν ξεκινούν ως βίαιες ή κακοποιητικές. Και όμως, φαίνεται -και- από την αποκαρδιωτική επικαιρότητα πως ζούμε σ’ έναν κόσμο όπου ακόμη και “επιτυχημένα” ζευγάρια που πόζαραν λαμπερά και ευτυχισμένα στις φωτογραφίες των social media, δηλώνοντας πως “ο σεβασμός, η αγάπη και η κατανόηση” είναι τα μυστικά ενός επιτυχημένου γάμου ενδέχεται κάποτε να καταλήξουν …στον άγριο ξυλοδαρμό της συζύγου και όλες εκείνες τις σοκαριστικές, θλιβερές ή εξοργιστικές πτυχές της ιστορίας που παρακολουθούμε τις τελευταίες μέρες στις τηλεοπτικές (και όχι μόνο) οθόνες μας.

Δεν είναι, φυσικά, ότι πέφτουμε από τα σύννεφα. Δυστυχώς, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που προέρχονται από παγκόσμιους οργανισμούς όπως ο CDC, τουλάχιστον μία στις τέσσερις γυναίκες (αλλά και ένας στους δέκα άντρες) θα βιώσουν σωματική βία από τους συντρόφους τους. Μόνο στις ΗΠΑ, σχεδόν είκοσι άνθρωποι κάθε λεπτό της ώρας υφίστανται σωματική κακοποίηση από τον σύντροφό τους ενώ σε ένα 15% των βίαιων εγκλημάτων ο θύτης είναι σύντροφος του θύματος. Όλα τα παραπάνω δεν περιλαμβάνουν, φυσικά, τις περιπτώσεις της συναισθηματικής κακοποίησης ή εκείνες όπου η σωματική βία δεν καταγγέλλεται στην αστυνομία.

Unsplash.com

Μέσα σε όλη αυτή την ανησυχητική περιρρέουσα ατμόσφαιρα, ίσως εύλογα αναρωτηθεί κανείς αν είναι δυνατό να διακρίνουμε εγκαίρως, στις απαρχές μιας σχέσης, αν ενδέχεται να προκύψει ένα τόσο σοβαρό θέμα όπως αυτό της σωματικής κακοποίησης. Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι πάντοτε εφικτό να προβλέψει κανείς κάτι τέτοιο. Ωστόσο, υπάρχουν συγκεκριμένοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο και μπορεί να αποτελούν κόκκινες σημαίες που δεν πρέπει να παραβλέψουμε πριν φτάσουν στο σημείο να κλιμακωθούν καταλήγοντας στην εκδήλωση βίας. Ας ανακαλύψουμε παρακάτω τα πρώιμα σημάδια που μπορεί να αποτελούν προάγγελους κακοποιητική συμπεριφοράς.

Με αυτόν τον τύπο συμπεριφοράς επιδιώκει κανείς τον έλεγχο πάνω στον σύντροφό του καθώς και στις επιλογές του. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:

• Κάνουν συνεχώς ερωτήσεις για το πού ήμασταν και με ποιον
• Επιδιώκουν να λαμβάνουν εκείνοι όλες τις αποφάσεις
• Εξασκούν έλεγχο στα οικονομικά, τα εισοδήματά μας κ.α.
• Τσεκάρουν κλήσεις, μηνύματα, e-mails καθώς και το ιστορικό των αναζητήσεών μας στο ίντερνετ
• Υποδεικνύουν πώς πρέπει να ντυνόμαστε, με ποιούς πρέπει ή δεν πρέπει να μιλάμε, καθώς και πού μπορούμε ή όχι να πηγαίνουμε

Ένα άτομο που ενδέχεται να καταφύγει σε κακοποιητικές συμπεριφορές μπορεί να είναι υπερβολικά ζηλότυπο και κτητικό. Μερικά παραδείγματα όπως τα παρακάτω, απλώς, λένε πολλά:

• Επιζητούν να είναι μαζί μας συνεχώς
• Τηλεφωνούν συχνότατα ή εμφανίζονται αναπάντεχα εκεί που βρισκόμαστε
• Μας κατηγορούν ότι φλερτάρουμε (ή, ακόμη, και εμπλεκόμαστε σε σχέσεις) με άλλους
• Δεν μας επιτρέπουν να βγούμε/εργαστούμε/έχουμε χόμπι λόγω του φόβου ότι θα συναντήσουμε κάποιον άλλον
• Ζηλεύουν τον χρόνο που περνάμε με φίλους ή με μέλη της οικογένειας μας

Ένας άνθρωπος που ενδέχεται να αναπτύξει κακοποιητική συμπεριφορά μπορεί να επιμένει πάρα πολύ για να εκπληρωθούν γρήγορα (σχεδόν αστραπιαία, θα λέγαμε) κάποια βήματα στη σχέση. Μπορεί να επιδιώξουν να συγκατοικήσουμε άμεσα ή να προτείνουν πολύ σύντομα γάμο. Γενικά, εκφράζουν έντονα συναισθήματα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.

Unsplash.com

Έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες

Το να έχει κανείς μη ρεαλιστικές προσδοκίες από τον σύντροφό του μπορεί ν’ αποτελεί ένα πρώιμο σημάδι για κακοποιητική συμπεριφορά. Μπορεί να περιμένει από εμάς να είμαστε τέλειες (ό,τι κι αν αυτό σημαίνει), να συμπεριφερόμαστε με έναν συγκεκριμένο τρόπο και να καλύπτουμε κάθε ανάγκη ή απαίτηση του.

Είναι υπερευαίσθητοι

…και παράλληλα, απρόβλεπτοι. Ένα άτομο που ενδέχεται ν’ αναπτύξει κακοποιητική συμπεριφορά εκλαμβάνει τα πάντα ως μια προσωπική επίθεση προς το ίδιο. Παρερμηνεύει ή μεγαλοποιεί δραματικά κάποια πράγματα ή καταστάσεις. Εμφανίζει δυσκολία να διαχειριστεί οποιονδήποτε τύπου συναισθηματικού στρες, έχει έντονες εναλλαγές διάθεσης και έντονα ξεσπάσματα θυμού.

Κατηγορούν τους άλλους

Δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη για την συμπεριφορά τους. Μπορεί να κατηγορούν συνεχώς τους άλλους για λανθασμένη συμπεριφορά ή
ότι τους αναστατώνουν ενώ στην πραγματικότητα είναι οι ίδιοι που συμπεριφέρονται με λάθος τρόπο.

Έχουν άκαμπτες απόψεις σχετικά με τους ρόλους των φύλων

Άν εμφανίζονται υπερβολικά αυστηροί και άκαμπτοι σχετικά με τους ρόλους των φύλων ή έχουν μισογυνιστικές απόψεις, αυτό μπορεί να είναι ένα ανησυχητικό σημάδι ως προς την μετέπειτα εκδήλωση κακοποιητικής συμπεριφοράς. Μπορεί να πιστεύουν ότι οι άντρες υπερέχουν των γυναικών και να έχουν την απαίτηση η σύντροφός τους να κάνει τα πάντα για αυτούς, συχνά μάλιστα χωρίς καν να την ρωτούν.

Έχουν επιθετική συμπεριφορά στις διενέξεις

Η επιθετική συμπεριφορά όταν προκύπτουν συγκρούσεις είναι ένα σημάδι ότι αυτή μπορεί να κλιμακωθεί σε κακοποίηση. Μερικές χαρακτηριστικές τέτοιες συμπεριφορές είναι οι παρακάτω:

• Σπρωξιές
• Απειλή για χρήση βίας, λεκτική κακοποίηση
• Μας παρεμποδίζουν με το σώμα τους να βγούμε από ένα δωμάτιο, μας περιορίζουν
• Σπάνε αγαπημένα μας αντικείμενα για να μας τιμωρήσουν, εκσφενδονίζουν πράγματα προς το μέρος μας για να μας τρομοκρατήσουν/απειλήσουν

Επιδιώκουν την απομόνωσή μας

Ένα σύντροφος που ενδέχεται να γίνει κακοποιητικός μπορεί να προσπαθήσει να στρέψει το ταίρι του ενάντια στους φίλους και την οικογένειά του, ώστε να τους εμποδίσει να περνάνε χρόνο μαζί. Μπορεί επίσης να μην σου επιτρέπουν να πας κάπου ανεξάρτητα από/χωρίς αυτούς. Αυτό είναι ένα κατεξοχήν πρώιμο σημάδι κακοποιητική συμπεριφοράς.

Μερικά ακόμη σημάδια…

Σύμφωνα με τον CDC και οι παρακάτω παράγοντες ενδέχεται να παίζουν σημαντικό ρόλο:

• Επιθετική συμπεριφορά κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία
• Στοιχεία αντικοινωνικής προσωπικότητας
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Ανασφάλεια, συναισθηματική εξάρτηση
• Ιστορικό κατάθλιψης ή απόπειρας αυτοκτονίας
• Παρορμητικότητα - έλλειψη ή χαμηλά επίπεδα ελέγχου της συμπεριφοράς καθώς και των ικανοτήτων για επίλυση συγκρούσεων
• Χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών
• Οι άνθρωποι που γίνονται βίαιοι στους ερωτικούς τους συντρόφους έχουν, πολύ συχνά, οι ίδιοι ιστορικό σωματικής και συναισθηματικής κακοποίησης ως παιδιά

Ίσως χρειάζεται, τελικά, να αναρωτηθούμε και να στοχαστούμε περαιτέρω πάνω στο τί ακριβώς μπορεί να σημαίνει (και να περιλαμβάνει) ο χαρακτηρισμός “δύσκολος χαρακτήρας” που η Σοφία Πολυζωγοπούλου χρησιμοποίησε περιγράφοντας τον σύζυγο της… Κι αν τελικά ανακαλύψει κανείς ότι βρίσκεται σε μία κακοποιητική σχέση είναι σημαντικό να αναζητήσει επαγγελματική βοήθεια ώστε να αναπτύξει ένα προσεκτικά μελετημένο πλάνο για να αποχωρήσει με ασφάλεια από αυτή.

*Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Istockphoto.com