Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας: Πώς να τη βάλετε σε προτεραιότητα και στη δουλειά σας, σύμφωνα με μια ψυχοθεραπεύτρια

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2024 στις 10 Οκτωβρίου αφιερώνεται φέτος στα εργασιακά περιβάλλοντα και έρχεται συνοδευόμενη από τη δήλωση "Ήρθε η ώρα να δοθεί προτεραιότητα στην ψυχική υγεία στο χώρο εργασίας". Είναι ένα θέμα που μας αγγίζει όλους, αφού οι περισσότεροι περνάμε μεγάλο ή και το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας μας στην εργασία. Όμως, πόσο συχνά σκεφτόμαστε τις συνθήκες που επηρεάζουν την ψυχική μας υγεία στον επαγγελματικό χώρο; Και πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η εργασία μας υποστηρίζει την ψυχική μας ευημερία και δεν την υποδαυλίζει;

Φέτος, η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας μάς καλεί να δώσουμε προσοχή σε ένα ζήτημα που συχνά παραβλέπεται: την ψυχική υγεία στην εργασία. Είτε δουλεύεις σε ένα γραφείο, είτε είσαι ελεύθερος επαγγελματίας, είτε εργάζεσαι από το σπίτι, η ψυχική υγεία παίζει καθοριστικό ρόλο στην ευημερία και την παραγωγικότητά σου.

Γιατί η ψυχική υγεία στον χώρο εργασίας είναι τόσο σημαντική

Σκέψου το εξής: Το περιβάλλον εργασίας μπορεί να είναι πηγή ενθουσιασμού, δημιουργικότητας και προσωπικής ανάπτυξης, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να γίνει πηγή άγχους, εξουθένωσης και κατάθλιψης. Η καθημερινή πίεση για να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες και τις ευθύνες της δουλειάς μας μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά ψυχικά προβλήματα, εάν δεν υπάρχει υποστήριξη από το ίδιο το εργασιακό περιβάλλον.

Οι άνθρωποι με καλή ψυχική υγεία είναι πιο παραγωγικοί, έχουν καλύτερες σχέσεις με τους συναδέλφους τους και μπορούν να χειριστούν πιο αποτελεσματικά το άγχος και τις προκλήσεις της δουλειάς. Αντίθετα, όταν η ψυχική υγεία παραμελείται, οι εργαζόμενοι συχνά αντιμετωπίζουν υψηλά επίπεδα άγχους και εξουθένωσης, με αποτέλεσμα να μειώνεται η απόδοσή τους και να κινδυνεύουν να αναπτύξουν σοβαρές ψυχικές ασθένειες.

Πώς η εργασία επηρεάζει την ψυχική υγεία

Οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την ψυχική υγεία στον χώρο εργασίας είναι πολλοί. Μερικοί από τους πιο κοινούς είναι:

1. Υπερβολικό άγχος και πίεση: Σφιχτές προθεσμίες, υψηλές απαιτήσεις και φόρτος εργασίας μπορεί να προκαλέσουν άγχος και εξουθένωση.
2. Έλλειψη ισορροπίας μεταξύ εργασίας και ζωής: Η συνεχής ενασχόληση με τη δουλειά, χωρίς χρόνο για χαλάρωση και προσωπική ζωή, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική μας υγεία.
3. Μη υποστηρικτικό εργασιακό περιβάλλον: Η έλλειψη επικοινωνίας, η τοξικότητα στον χώρο εργασίας και η απομόνωση μπορούν να προκαλέσουν έντονο άγχος και κατάθλιψη.
4. Έλλειψη ελέγχου: Όταν οι εργαζόμενοι δεν έχουν τη δυνατότητα να ελέγχουν τις συνθήκες της δουλειάς τους, όπως το ωράριο ή τον φόρτο εργασίας, συχνά αισθάνονται απογοητευμένοι και παγιδευμένοι.
5. Mobbing: Η ηθική παρενόχληση των εργαζομένων, γνωστή με τον όρο mobbing, είναι ένα άλλο σημαντικό ζήτημα που επηρεάζει την ψυχική υγεία των εργαζομένων. Οι πρακτικές όπως οι διαρκείς κριτικές, η απομόνωση ή η συστηματική υποβάθμιση της αξίας ενός εργαζομένου μπορούν να έχουν σοβαρές συνέπειες στην αυτοεκτίμηση και την ψυχική υγεία του ατόμου. Είναι απαραίτητο οι εργοδότες να προάγουν έναν πολιτισμό σεβασμού και υποστήριξης.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να προτεραιοποιήσουμε την ψυχική υγεία στον χώρο εργασίας

Ευτυχώς, υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να βελτιώσουμε την κατάσταση και να προτεραιοποιήσουμε την ψυχική υγεία στο επαγγελματικό μας περιβάλλον. Αυτό μπορεί να γίνει τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο οργανισμών και εταιρειών.

1. Ανοιχτός διάλογος για την ψυχική υγεία

Η ψυχική υγεία δεν πρέπει να είναι ταμπού. Είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε έναν ανοιχτό διάλογο στους χώρους εργασίας, όπου οι εργαζόμενοι θα μπορούν να μιλήσουν για τα προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Οι εργοδότες και οι διευθυντές πρέπει να είναι ανοιχτοί και να παρέχουν υποστήριξη, δημιουργώντας ένα ασφαλές περιβάλλον για συζητήσεις γύρω από την ψυχική υγεία.

2. Ευελιξία και ισορροπία

Η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής είναι κρίσιμη για την ψυχική μας υγεία. Οι εργοδότες πρέπει να προσφέρουν ευελιξία στους εργαζομένους τους, επιτρέποντάς τους να διαχειρίζονται το πρόγραμμά τους με τέτοιο τρόπο ώστε να διατηρούν μια υγιή ισορροπία ανάμεσα στη δουλειά και την προσωπική τους ζωή. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει επιλογές για τηλεργασία, ευέλικτα ωράρια ή επιπλέον άδειες όταν είναι απαραίτητο.

3. Διαχείριση της εξουθένωσης

Η εξουθένωση (burnout) είναι ένα πολύ πραγματικό και συχνό φαινόμενο στους σύγχρονους χώρους εργασίας. Οι εργοδότες πρέπει να εκπαιδευτούν για να αναγνωρίζουν τα σημάδια της εξουθένωσης στους εργαζομένους τους και να δημιουργήσουν μια κουλτούρα όπου η ξεκούραση και η ανάπαυση δεν θεωρούνται σημάδια αδυναμίας, αλλά αναγκαία για τη διατήρηση της παραγωγικότητας.

Τι μπορούμε να κάνουμε σε ατομικό επίπεδο

Όσο και αν το εργασιακό περιβάλλον παίζει καθοριστικό ρόλο, υπάρχουν βήματα που μπορούμε να κάνουμε ως άτομα για να προστατεύσουμε την ψυχική μας υγεία.

• Θέσε όρια: Είναι σημαντικό να ορίζουμε εμείς οι ίδιοι τα όριά μας. Μάθε να λες «όχι» όταν νιώθεις ότι δεν μπορείς να αναλάβεις επιπλέον ευθύνες.
• Ενσυνειδητότητα και χαλάρωση: Η εξάσκηση σε τεχνικές χαλάρωσης, όπως ο διαλογισμός ή η ενσυνειδητότητα, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του άγχους και στη βελτίωση της συγκέντρωσης.
• Αναγνώρισε τα σημάδια: Αν αισθάνεσαι εξουθένωση, άγχος ή κατάθλιψη, μην το αγνοείς. Απευθύνσου σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας.

Η ευθύνη των εργοδοτών

Οι εργοδότες έχουν επίσης τεράστια ευθύνη. Πρέπει να δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου η ψυχική υγεία είναι προτεραιότητα, να παρέχουν τα εργαλεία και τους πόρους για να υποστηρίξουν την ψυχική υγεία των εργαζομένων τους, και να προάγουν μια κουλτούρα συνεργασίας και κατανόησης. Η επένδυση στην ψυχική υγεία δεν είναι απλά σωστή από ηθικής πλευράς, αλλά και πρακτικά απαραίτητη για την επιτυχία κάθε οργανισμού.

Τελικά, τι σημαίνει «προτεραιοποίηση της ψυχικής υγείας»;

Σημαίνει ότι αναγνωρίζουμε πως η ψυχική υγεία είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική. Σημαίνει ότι δημιουργούμε περιβάλλοντα που υποστηρίζουν την ευημερία όλων μας, είτε εργαζόμαστε είτε διευθύνουμε μια επιχείρηση. Φέτος, ας κάνουμε την ψυχική υγεία πραγματική προτεραιότητα – για εμάς και για τους άλλους.

Ιωάννα Τσαμπαλάτη-Βακαλοπούλου
Ψυχολόγος (MSc)- Ψυχοθεραπεύτρια
www.mycounselling.gr