Το παγκόσμιο φαινόμενο Taylor Swift- O κόσμος είναι η δύναμή της και εκείνη του δίνει την ψυχή της

Χωρίς να είμαι ειδικός μουσικής, μόνο και μόνο από δημοσιογραφική διαστροφή και προσωπική περιέργεια για ό,τι συμβαίνει στην κοινωνία, αποφάσισα εδώ και δύο μήνες να ψάξω και να αναλύσω σε ένα κείμενο τι είναι το φαινόμενο Taylor Swift. Λέω δύο μήνες, διότι είναι τρελά χρονοβόρο να διαβάσεις τι γράφουν διεθνώς για εκείνη (περίπου τα ίδια δηλαδή αλλά όλο νομίζεις ότι κάποιος θα σου πει την πανανθρώπινη αλήθεια, αλλά μπα), να δεις και το ντοκιμαντέρ της για να βγάλεις ένα ελάχιστο συμπέρασμα – που θα το τολμήσω και ας ξέρω ότι θα τα ακούσω γιατί στην Ελλάδα της «κουλτούρας» έχει σίγουρα πολλούς εχθρούς.

Κατέληξα λοιπόν, και ας διαψευσθώ, πως η Taylor είναι ένα αυθεντικό κορίτσι, με περίπλοκη ψυχή και κανονικές αδυναμίες, που αποφάσισε να τις δείξει και να τις κάνει μουσική. Και ταυτόχρονα, αυτό που λέμε άστρο, νομίζω πως είναι η επιθυμία της και η τελειομανία της. Και θα μου πείτε ότι και άλλοι μπορεί να τα είχαν αυτά, αλλά δεν έγιναν τόσο μεγάλοι. Ε, αυτό συμβαίνει σπανίως όταν όλα μα όλα συναντιούνται – όχι το σύμπαν και πλανήτες βέβαια αλλά ρεαλιστικά δεδομένα. Η ίδια άλλωστε το λέει στην αρχή του ντοκιμαντέρ της: «Από μικρή έπρεπε να τα κάνω όλα σωστά. Να ικανοποιώ τους άλλους. Να με επιβραβεύουν».

Το παρακολούθησα με προσοχή και μεγάλο ενδιαφέρον. Έχουν γίνει όλα όπως πρέπει – στη ζωή της εννοώ. (Και στο ντοκιμαντέρ βεβαίως που σε πείθει ότι είναι το κορίτσι της διπλανής πόρτας, και πιστεύεις το δάκρυ παρότι ξέρεις ότι βλέπεις κάτι σκηνοθετημένο, και πάλι το σκέφτεσαι και το αμφισβητείς αλλά μετά το καλό αυτό κορίτσι σε κερδίζει). Έπαιζε κιθάρα μικρό παιδάκι – όταν την άνοιξε κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο έκανε σαν τρελή. Τραγούδησε μπροστά σε κόσμο στα 11. Ηταν συνεπής μαθήτρια, συνεπής κόρη. Είχε άγχος να τα κάνει όλα σωστά.

Προσπαθούσε, προσπαθούσε, προσπαθούσε. Και ένα πάθος είχε… να αγγίζουν τον κόσμο αυτά που λέει. Και αποφάσισε οι στίχοι της να είναι να σαν απευθύνεται σε κάποιον, σε μένα, σε σένα. Άμεσα και σταράτα. Με αυτόν τον τρόπο που σε μαγνητίζει, σε σκλαβώνει. Και αργότερα, με ρίσκο να την λιντσάρουν και κόντρα σε όλους τους μάνατζερς της (έτσι μας δείχνουν τουλάχιστον) αποφάσισε να κηρύξει δημόσια πόλεμο στον Trump. Και σε μια ώρα γράφτηκαν 150 χιλιάδες άνθρωποι από τους δημοκρατικούς. Και μετά αγκάλιασε όλη την LGBTQ κοινότητα, με βίντεο κλιπ όπου πρωταγωνιστούσαν οι αγαπημένοι transgender και queer φίλοι της. Μίλησε ανοιχτά για τον σεξισμό και τον φεμινισμό. Το 2009, όταν επί σκηνής την προσέβαλε πολύ ο Kάνιε Γουέστ στα βραβεία VMA (Video Music Awards), πάλι υπέρ της λειτούργησε. Την ώρα που βραβευόταν για το Καλύτερο Βίντεο Γυναίκας Καλλιτέχνιδας, εκείνος ανέβηκε στη σκηνή και είπε στο μικρόφωνο ότι η Μπιγιονσέ είχε ένα από τα καλύτερα άλμπουμ όλων των εποχών! Ετσι, εξ αιτίας ενός μεθυσμένου τύπου, γνωστού για βίαια ξεσπάσματα εκείνη έγινε και θύμα!

Ένα μεσημέρι που τρώγαμε με φίλους, μεταξύ των οποίων και δύο εξαιρετικοί συνάδελφοί μου, δέκα χρόνια νεότεροί μου, πιάσαμε την κουβέντα της (και έτσι σκέφτηκα να ψάξω το φαινόμενο), προσπαθώντας να καταλήξουμε στο «γιατί φαινόμενο» και αν η μουσική της μας αφορά σαν ηλικίες ή όχι (αν είναι relevant κατά την έκφραση της μόδας). Εν ολίγοις για τίποτα δεν ήμασταν ενθουσιώδεις: Οκ η μουσική της, Οκ το σόου, Οκ η ίδια. Καμιά ιδιαίτερη προτίμηση, καμία δυνατότητα να εξηγήσουμε το γιατί, κανένας σημαντικός καθοριστικός λόγος. Να σημειωθεί επίσης ότι είναι Αμερικανίδα, οπότε από την Αμερική ξεκίνησε ο μικρός χαμός. Τι να πεις; Μια ΟΚ ποπ όμορφη μορφή.

Σε κάθε περίπτωση, η κοπέλα σκίζει. Και η μουσική της αφορά πολλές διαφορετικές γενιές. Και η φωνή της είναι μια χαρά. Και είναι κούκλα. Και ντύνεται εντυπωσιακά χωρίς τρέλες. Και από ό,τι μου είπε ο Τάσος Μελετόπουλος (που έχει τεράστια εμπειρία στη μουσική όπως ξέρετε) που πήγε και την είδε στην Ισπανία (ή στην Πορτογαλία, δεν θυμάμαι): «Τι να σου πω; Εγώ, ένας άνθρωπος του ροκ και τόσο σπουδαίων ακουσμάτων, τρελάθηκα! Η κοπέλα ήταν πάνω στη σκηνή πάνω από τρεις ώρες, μόνη της με μια κιθάρα ή στο πιάνο, ακούραστη και χαμογελαστή και χιλιάδες νέοι από κάτω τραγουδούσαν όλους τους στίχους. Μαγευτική συναυλία! Δεν θα την ξεχάσω ποτέ και τώρα που την είδα, κατάλαβα γιατί γίνεται αυτός ο χαμός. Έχει άστρο. Είναι αστέρι».

Το άλμπουμ “The Tortured Poets Department” που κυκλοφόρησε στις 19 Απριλίου του 2024 πούλησε 2,6 εκατομμύρια αντίτυπα την πρώτη εβδομάδα κυκλοφορίας του, χαρίζοντας στη Swift το όγδοο άλμπουμ της που έφτασε στο No. 1 στο Billboard από το 2020. Στα βραβεία Grammy τον Φεβρουάριο, έγινε η πρώτη καλλιτέχνης που κέρδισε το άλμπουμ της χρονιάς για τέταρτη φορά, σπάζοντας πια την ισοπαλία των τριών που είχε για χρόνια με τον Frank Sinatra, τον Stevie Wonder και τον Paul Simon.

Η τελευταία περιοδεία της,  “Eras”,  152-ημερών σημείωσε ένα νέο ρεκόρ: το περιοδικό Pollstar αναφέρει ότι η περιοδεία εκτιμάται πως έκανε πωλήσεις εισιτηρίων ύψους 1,04 δισεκατομμυρίων δολαρίων — είναι η πρώτη περιοδεία στην ιστορία που αγγίζει το ορόσημο του δισεκατομμυρίου δολαρίων, ξεπερνώντας όλες τις προηγούμενες περιοδείες σε πωλήσεις εισιτηρίων που υπολογίζονται σε 4,35 εκατομμύρια εισιτήρια από 60 συναυλίες. Το 2023, σύμφωνα με την εταιρεία Luminate Data (https://luminatedata.com/) που είναι υπεύθυνη για την ανάλυση στατιστικών και δεδομένων της βιομηχανίας του θεάματος ένα στα 78 τραγούδια που μεταδόθηκαν στις Η.Π.Α. ήταν δικό της.

Eπίσης, σύμφωνα με το Time, το 2023:

• Ηταν η πιο streamed γυναίκα καλλιτέχνιδα στην ιστορία της Apple Music. Ήταν η πρώτη το 2023 και στην Apple Music και στο Spotify.
• Τα περισσότερά της άλμπουμ πουλούν 1 εκατομμύριο στην πρώτη εβδομάδα.
• Έχει προταθεί για 6 Grammy για άλμπουμ, όσα και η μεγάλη Barbra Streisand.
• Η καθαρή της αξία σύμφωνα με ανάλυση του Bloomberg εκτιμάται στο $1,100,000,000 (ακίνητη περιουσία και κέρδη από οτιδήποτε αφορά τη μουσική της).
• 400 εκατομμύρια δολλάρια με ένα δις υπολογίζεται η αξία του συνόλου της παραγωγής της μουσικής της από το 2018 όταν και υπέγραψε με τη Universal.
• Ο μέσος όρος χρόνου στη σκηνή της συναυλίας της Eras ήταν 3.5 ώρες!
• 2,8 εκατομμύρια άνθρωποι ήταν στη σειρά αναμονής στο Μπουένος Αϊρες μετά από 3 sold out συναυλίες.
• Η ταινία της περιοδείας της έφερε στα ταμεία των κινηματογράφων μέχρι τις 5 Δεκ. 2023, 250 εκατ. δολάρια ενώ άγγιξε το υψηλότερο νούμερο πωλήσεων σε μία ημέρα σε 103 χρόνια στην Αμερική.

Και πάει λέγοντας… Δεν υπάρχει χώρος και λόγος να γράψω άλλους αριθμούς. Ό,τι περισσότερο μπορείτε να φανταστείτε, ισχύει για την Taylor. Η πρωτοκαθεδρία της στο ποπ πάνθεον όλων των εποχών και η σύγκρισή της με σύγχρονούς της όπως η Beyonce για παράδειγμα έχει ξεσηκώσει αναπόφευκτα τσακωμούς απανταχού.

Προφανώς δεν μπορεί να γίνει σύγκριση με έναν προς έναν τους αγαπημένους καλλιτέχνες όλων των εποχών. Η μουσική είναι προσωπική και υποκειμενική υπόθεση, ενώ η φύση της επιτυχίας (και το πώς αυτή υπολογίζεται) έχει αλλάξει δραστικά με την πάροδο του χρόνου. Πολύ περισσότερο που η επιρροή ενός αστέρα στο zeitgeist είναι επίσης άυλη και ακαθόριστη — μια αίσθηση στον αέρα, η αύρα και η καθοριστική του συμμετοχή στον πολιτισμό της εποχής του και του μέλλοντος.

Να θυμηθούμε βέβαια πως κατά την περιοδεία της Reputation το 2018, τα στάδια στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν κατάφεραν να γεμίσουν. Σύμφωνα με μια αναφορά, η πρώτη νύχτα στο Μάντσεστερ είχε 18.000 κενές θέσεις. Τι έχει αλλάξει λοιπόν; Τα άλμπουμ της εποχής της πανδημίας, Folklore και Evermore, αποτέλεσαν το καθοριστικό σημείο καμπής, με τις φίνες και πιο ιδιαίτερες, indie-folk ενορχηστρώσεις να κερδίζουν κριτικούς και θαυμαστές που προηγουμένως δεν είχαν εντυπωσιαστεί από τις επιτυχίες της στην κάντρι και στην ποπ. Η άνοδος του TikTok τη σύστησε σε ένα νέο κοινό, ενώ η συνεχής ηχογράφηση εκ νέου των πρώτων έξι άλμπουμ της, αναζωογόνησε τις παλαιότερες επιτυχίες της. «Είναι απλώς μία από εκείνες τις σπάνιες, διαχρονικές καλλιτέχνιδες που πάντα τα καταφέρνει», λέει η συνάδελφός της, ποπ σταρ Raye. «Είναι η απόλυτη δύναμη. Ένα φανταστικό πρότυπο», προσθέτει η Σκωτσέζα τραγουδοποιός KT Tunstall.

«Έχει την αντοχή και το θάρρος να είναι επικεφαλής ενός τεράστιου μηχανισμού που απασχολεί χιλιάδες ανθρώπους σε όλη τη γη. Όποιος μπορεί να το διαχειριστεί αυτό και να αντιμετωπίσει τις δημόσιες “ριπές”, θετικές και αρνητικές, είναι μοναδικός». Η αγαπημένη Lana Del Rey, που δέχθηκε να είναι πλάι της σε ντουέτο στο τραγούδι του 2022 Snow On The Beach, έχει μια άλλη θεωρία για την κυριαρχία της σταρ: «Το θέλει πολύ», είπε η τραγουδίστρια στο BBC News. «Μου έχει πει τόσες φορές ότι το θέλει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο. Και πόσο εκπληκτικό να μπορεί κάποιος να παίρνει ακριβώς αυτό που θέλει. Είναι αποφασιστική, και πιστεύω ότι αυτό απέδωσε πραγματικά».

Για τους θαυμαστές της, η προσωπική σύνδεση είναι αυτό που κάνει τη Swift τόσο ξεχωριστή. Βρίσκουν τον εαυτό τους στους στίχους της, καθώς μιλά για την αγάπη, την αρρώστια, την προδοσία, τη φιλία, την ισότητα, το δικαίωμα στο να είσαι ό,τι θέλεις σε αυτόν τον κόσμο. «Το να βλέπεις κάποιον να ανθίζει όπως η Taylor δίνει ελπίδα και στους υπόλοιπους από εμάς», είπε ένας νεαρός θαυμαστής της, ακούγοντας το νέο της άλμπουμ The Tortured Poets Department, τον Απρίλιο του 2024. «Είναι μια απίστευτα ισχυρή γυναίκα, που περνάει συχνά πολύ δύσκολα εξαιτίας των μέσων ενημέρωσης, και όμως, συνεχίζει να πορεύεται σταθερά»,  πρόσθεσε ένας άλλος. «Αποτελεί την απόλυτη έμπνευση».

Μια κοπέλα στο Εδιμβούργο δήλωσε: «Νιώθω ότι είναι η φωνή των κοριτσιών παντού. Υπάρχει ένα τραγούδι για κάθε περίσταση. Όταν νιώθεις καλά, όταν νιώθεις άσχημα, όταν είσαι λυπημένος… Οτιδήποτε και να αισθάνεσαι, εκείνη θα έχει ένα τραγούδι που θα σου κάνει παρέα και θα σε κάνει να νιώσεις ότι δεν είσαι μόνος», είπε η Grace. Η Katy Ellis, που τη μιμείται και έχει 10 χιλ. ακολούθους στο Instagram, συμφωνεί: «Ποτέ δεν βαριέμαι να τραγουδώ τα τραγούδια της», λέει. «Ανάλογα με τη διάθεσή σου, μπορείς να πεις “ταυτίζομαι με αυτό σήμερα”. Και πιστεύω ότι αυτός είναι ο λόγος που είναι τόσο δημοφιλής».

Η Swift γνωρίζει ότι αυτή η ταύτιση αποτελεί τεράστιο πλεονέκτημά της – άλλωστε δεν είναι τυχαίο πως στις συναυλίες της χρησιμοποιεί συνεχώς τις αντωνυμίες «εμείς» και «εμάς» όταν απευθύνεται στο κοινό. Και κάθε στάση της περιοδείας της, έχει δύο μοναδικά τραγούδια, που απευθύνονται στο τοπικό κοινό. O κόσμος είναι η δύναμή της. Και εκείνη του δίνει την ψυχή της. Και τη φωνή της. Και αφήνει τους άλλους να λένε…