Όπως μία δημόσια συζήτηση ξεκίνησε με το βίντεο που έγινε viral με τον Πάνο Βλάχο στη μουσική σκηνή WE στη Θεσσαλονίκη όπου τραγουδούσε το στίχο «Μέσα σε ένα σάκο βάλτε, Άδωνι και Πορτοσάλτε».
Να βάλω και έναν αστερίσκο πριν συνεχίσω: ότι αυτό το κείμενο δεν έχει ιδεολογικό πρόσημο. Δηλαδή, επειδή αυτοί που είναι μέσα στο σάκο ανήκουν στην Νέα Δημοκρατία και αυτός που είναι έξω από το σάκο έχει μάλλον αριστερές καταβολές, δεν είναι αναγκαίο να χρωματιστεί κάποιος ιδεολογικά αν πάρει τη μία ή την άλλη πλευρά. Γιατί κάτι τέτοιο «παίζει» ήδη –εννοείται- στα σόσιαλ μίντια.
Σ’ αυτήν την περίπτωση εκτός από την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, διακυβεύεται το χιούμορ.
Το χιούμορ έχει έναν άχαστο αυτοματισμό: το χαμόγελο, το γέλιο, το μειδίαμα.
Γιατί τι (δεν) είναι χιούμορ;
- Χιούμορ είναι όταν γελάμε όλοι με ένα αστείο. Αν όχι όλοι- γιατί δεν γίνεται- οι περισσότεροι. Η σίγουρη επιτυχία του χιούμορ είναι να γελάσουν και αυτοί που αποτελούν πρωταγωνιστές ενός αστείου. Ή τουλάχιστον να τους περάσει απαρατήρητο. Όταν το πράγμα οδηγείται στη δικαιοσύνη δεν είναι χιούμορ. Ή απλά όταν γίνεται θέμα δημόσιας συζήτησης που όλοι παίρνουμε θέση, για το αν ένας στίχος έχει χιούμορ, αυτό δεν είναι χιούμορ. Γιατί το χιούμορ έχει έναν άχαστο αυτοματισμό: το χαμόγελο, το γέλιο, το μειδίαμα.
- Όταν υπάρχει έστω και η παραμικρή υπόνοια- ακόμα και αν δεχθώ ότι δεν έχεις τέτοια πρόθεση- ότι υποκινείς βία, έγκλημα, κακοποίηση, ΔΕΝ- επαναλαμβάνω ΔΕΝ- είναι χιούμορ. Γιατί αν είναι χιούμορ, τότε λες και σοβαρά πράγματα, όπως ότι θέλεις τσουβαλιασμένους δυο ανθρώπους –ανεξάρτητα από το αν τους συμπαθεί κανείς ή όχι.
- Όταν στοχοποιούμε ανθρώπους, δεν είναι χιούμορ.
- Ο στίχος «Μέσα σε ένα σάκο βάλτε, Άδωνι και Πορτοσάλτε» από μόνος του δεν είναι αστείος. Δεν έχει χιούμορ έτσι κι αλλιώς. Ούτε μειδίαμα. Βοηθάει μόνον στην ομοιοκαταληξία. Κάνει κακό στην ποιότητα του χιούμορ να το συνδέουμε με πράγματα που ΔΕΝ είναι αστεία ως τρόφη προς τέρψιν της έτσι κι αλλιώς –κάποιες φορές χωρίς λόγο- επαναστατημένης νεολαίας και κάποιων κοριτσιών που πήγαν στο live για να δουν από κοντά τον ευειδή Πάνο Βλάχο.
- Ούτε χωρίς όρια σάτιρα είναι, στο πλαίσιο της τέχνης. Η άποψη πως οι αριστεροί μπορούν να λένε ότι θέλουν στο όνομα της σάτιρας ενώ ο αντίλογος στον παραλογισμό τους ότι δεν έχουν χιούμορ, είναι φασισμός κάπου πρέπει να τελειώσει.
Σας έχω νέα: υπάρχουν αριστεροί με πάρα πολύ καλή αίσθηση του χιούμορ που πιστεύουν ότι αυτός ο στίχος ΔΕΝ ήταν χιούμορ. Μάλιστα δεν ήταν λίγοι εκείνοι που είπαν ότι ο στίχος του δεν έχει καμία διαφορά με δηλώσεις Μπέου, Κασιδιάρη και Πολάκη. Ουπς!
Και ας έρθουμε στον Πάνο Βλάχο.
Ο Πάνος Βλάχος σε μία πρώτη δικαιολόγηση του στίχου του ανέβασε ένα στόρι που έλεγε “δεν είναι το χιούμορ και η σάτιρα που γεννούν τη βία”. Άρα δεν αρνείται ότι ο στίχος υποκινεί βία. Γιατί βία υποκινεί. Βάζοντας ως ασπίδα του το χιούμορ. Χιούμορ όμως δεν υποκινεί.
Η εξήγηση του για το χιούμορ του- αν χρειάζεται κάτι εξήγηση επίσης δεν είναι χιούμορ- ήταν διφορούμενη. Δηλαδή δεν ήταν εξήγηση.
Υπάρχει όμως κάτι διφορούμενο και στην περσόνα του Πάνου Βλάχου. Ενώ κάνει αντισυστημικά σατιρικά -not- σχόλια, φαίνεται ότι «πολεμάει» το σύστημα από μέσα ή μήπως το υπηρετεί; Κάνει εμπορική τηλεόραση, έχει εμπορικό λογαριασμό Instagram ως influencer, κυνήγησε την τύχη του στη Μέκκα του Καπιταλισμού, την Αμερική. Και καλά κάνει. Όμως είναι το λεγόμενο ότι “φτύνεις εκεί που γλύφεις”. Μόλις τα τελευταία τρία χρόνια κάνει την παράσταση “Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού” που η αλήθεια είναι ότι είναι sold out.
Ο Τζιμάκος ακόμα και αν έκανε αφιλτράριστη, ωμή και χωρίς όρια σάτιρα, ακόμα και αν μιλούσε για «τις Ιερές Αγελάδες» της ελληνικής κοινωνίας, ακόμα και αν είχε κάποιες εμμονές, έκανε μία αίθουσα να δονείται από τα γέλια, είτε μιλούσε για τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο είτε για το ΚΚΕ.
Προχτές μου λέει ένας φίλος «μα αφού ο Πάνος Βλάχος είναι ο Τζίμης Πανούσης του σήμερα». Ο Πάνος Βλάχος έχει προφανώς ως πρότυπο τον Τζίμη Πανούση. Προσπαθεί να τον «φορέσει», να τον μιμηθεί, να θεωρήσει εαυτόν-γιατί εμείς δεν το θεωρούμε- ως συνεχιστή του. Όμως ο Τζιμάκος ακόμα και αν έκανε αφιλτράριστη, ωμή και χωρίς όρια σάτιρα, ακόμα και αν μιλούσε για «τις Ιερές Αγελάδες» της ελληνικής κοινωνίας, ακόμα και αν είχε κάποιες εμμονές, έκανε μία αίθουσα να δονείται από τα γέλια, είτε μιλούσε για τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο είτε για το ΚΚΕ. Και αυτή είναι η διαφορά. Το χιούμορ που τους περικλείει όλους και τους ενώνει όλους. Ή τους περισσότερους.
Την επόμενη μέρα στο live του ο Πάνος Βλάχος δεν επανέλαβε τον επίμαχο στίχο. Ο Πανούσης θα το έκανε- αν το θεωρούσε χιούμορ.
Στη συνέντευξη που έδωσε σήμερα στο tovima.gr, με αφορμή τη νέα σειρά του Σωτήρη Τσαφούλια «17 κλωστές», δήλωσε για το περιστατικό:
«Θα ήθελα να πω σε όσους δεν με γνωρίζουν -και καλά κάνουν και δεν με γνωρίζουν- ότι είμαι κι εγώ στο ίδιο τσουβάλι, στον ίδιο σάκο με όλους τους ανθρώπους, ακόμα και με όσους διαφωνώ ιδεολογικά, διότι με ενδιαφέρει να καταλάβω τι σκέφτονται. Το κάνω στην τέχνη μου, το κάνω στη δουλειά μου, το κάνω και στη ζωή μου».
Αυτό μοιάζει με απολογία, αλλά όχι με εξήγηση. Και κοίτα να δεις, που ο Πάνος Βλάχος θα με κάνει να συμφωνήσω με τον Άδωνη Γεωργιάδη, ότι μία συγγνώμη θα ήταν αρκετή. Γιατί αν δεν υπάρχει επαρκής εξήγηση, γίνεται παρεξήγηση…
Υ.Γ. Και με όλα αυτά θέλω να τελειώσω όπως άρχισα: Πάνο Βλάχο, δεν έχεις χιούμορ!
Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: ndpphoto.gr
