Η σχολική ζωή σε fast forward

Το πρωί που ερχόμουν στη δουλειά, πέρασε από δίπλα μου μία μαμά με την κόρη της. Μόλις είχε τελειώσει ο αγιασμός στο σχολείο και συζητούσαν για την (μάλλον, καθόλου) πολυπόθητη επιστροφή. Κάποια στιγμή ακούω τη μαμά να απαντά σε έντονο ύφος, σε κάποια αυθόρμητη και χαρούμενη φράση της μικρής: «Στη ζωή δεν μπορούμε να έχουμε πάντα αυτό που θέλουμε». Η μικρή ξαφνιάστηκε, συννέφιασε και έδειξε να σκέφτεται σοβαρά αυτό που μόλις άκουσε.

Κάπου εκεί το μυαλό μου έκανε ένα μικρό rewind, επέστρεψε στα θρανία και έζησε σε replay όλες εκείνες τις φορές που μου είχαν πει κάτι παρόμοιο. Η φράση από μόνη της δεν είναι τόσο κακή όσο ό,τι την περιβάλλει και την προεκτείνει. Αν αρχίσεις να λες σε ένα παιδί πως δεν μπορεί να έχει αυτό που θέλει, το μαθαίνεις να ζει από νωρίς με πρέπει. Περιορίζεις τον κόσμο του και τα «πινέλα» με τα «χρώματα» που θέλει να τον ζωγραφίσει.

Έπειτα, η σκέψη μου επέστρεψε στο τώρα. Άρχισα να σκέφτομαι πόσο πολύ έχουμε ξεχάσει να κάνουμε (και συνεπώς να έχουμε) αυτό που θέλουμε. Έχουμε αυτό που «πρέπει» και όλο αυτό ξεκινά από την παιδική ηλικία, από κάποια τυχαία φράση που ξεστόμισε κάποτε είτε ο γονιός είτε ο εκπαιδευτικός μας και «έγραψε» έντονα μέσα μας.

Μπορεί να μην έχω αποκτήσει ακόμη παιδί αλλά μπορώ να πω μετά βεβαιότητας από την εμπειρία που είχαμε όλοι κάποτε στα θρανία, ότι δεν υπάρχει ίσως τίποτα χειρότερο από το να λες σε ένα παιδί που έχει μόλις περάσει την πρώτη μέρα του στο σχολείο, ότι δεν μπορεί να έχει πάντα αυτό που θέλει. Και δεν αναφέρομαι στα υλικά αγαθά. Αν μάθει να περιορίζει τα όνειρά του, γιατί αυτά είναι τα πραγματικά του «θέλω», τότε θα μάθει μια ζωή να περιορίζει τον εαυτό του.

Μπορεί να το βρείτε υπερβολικό αλλά αν το σκεφτείτε καλύτερα, είναι μια φράση που μπορεί να ειπωθεί «για καλό» αλλά αυτομάτως ψαλιδίζει τα φτερά και βάζει φρένο στα όνειρα ενός παιδιού που ετοιμάζεται να κατακτήσει τον κόσμο εκεί έξω. Μετριάζει την αυτοπεποίθησή του και δίνει χώρο για ανοχή από πλευράς του, ακόμη και συμπεριφορών ενδοσχολικής βίας που μπορεί να δεχτεί αργότερα από συμμαθητές του.

Λέγοντας σε ένα παιδί πως μπορεί να φτάνει πάντα μέχρι ένα συγκεκριμένο σημείο και όριο, το γεμίζετε με «πρέπει», ερωτηματικά και ανασφάλειες. Αυτό σημαίνει με τη σειρά του, ότι μαθαίνει να ονειρεύεται με έναν συγκεκριμένο και περιορισμένο τρόπο. Επειδή υποψιάζομαι τον αντίλογο, αν πεις σε ένα παιδί πως μπορεί να έχει αυτό που θέλει, δεν το κάνεις αυτομάτως κακομαθημένο. Κακομαθημένο γίνεται από συγκεκριμένες συμπεριφορές και τακτικές των γονέων που μαθαίνει να μιμείται εξαιρετικά.

Αντί να του λέμε λοιπόν, πως δεν μπορεί να έχει αυτό που θέλει, ας χρησιμοποιούμε θετικές φράσεις ακόμη κι αν θέλουμε να έχουν αρνητικό πρόσημο. Είναι πολύ διαφορετικό να αφήσεις στην άκρη το «δεν». Γιατί το «δεν» διαλύει εσωτερικούς κόσμους και κάνει ένα παιδί να μη νιώθει τον εαυτό του ικανό και έτοιμο να κατακτήσει ό,τι φαντάζεται καλύτερο για το ίδιο.

Είναι πολύ σημαντικό το πώς διατυπώνετε κάποιες φράσεις, εσείς οι γονείς. Μην του πείτε ότι «δεν μπορεί» να κάνει κάτι ή ότι δεν μπορεί να διεκδικήσει αυτό που θέλει. Αφήστε το να ανακαλύψει μόνο του τις δυνατότητές του. Όπως κι αν επιλέξετε να μιλήσετε στο παιδί σας την πρώτη αυτή μέρα του σχολείου, το σημαντικό είναι να μην το βομβαρδίζετε με αρνητισμό. Μην το αποπαίρνετε αν ονειρεύεται υπερβολικά, μην του γκρεμίζετε αυτό που πάει τώρα να χτίσει.

Ευχηθείτε του αντ’ αυτού, μια «συναρπαστική σχολική χρονιά». Αντί να του πείτε πως «δεν μπορεί να έχει αυτό που θέλει», δοκιμάστε να του πείτε «να φτάσει όπου δεν μπορεί». Θα σας εκπλήξει στο μέλλον!